Kilka dni temu 90. urodziny obchodził Harold George Bellanfanti, Jr., lepiej znany jako Harry Belafonte, jeden z nielicznych Amerykanów, o którym śmiało można powiedzieć, że jest artystą world music. Po raz pierwszy zetknąłem się z muzyką Harry’ego Belafonte w dość niecodziennych okolicznościach. Był to początek lat 90., okres transformacji wCzytaj dalej…
„Perfume de gardenias… bellìsimos destellos de luz en tu mirar” – „Perfumy z gardenii… piękne błyski w twoich oczach”. To słowa jednego z bardziej znanych utworów Ibrahima Ferrera, wokalisty kultowej grupy Buena Vista Social Club. Gdyby żył to kilka dni temu obchodziłby swoje 90. urodziny. Niestety, tego wspaniałego artysty nieCzytaj dalej…
W historii muzyki pojawiały się zgrupowania artystów, z których każdy indywidualnie zaistniał na rynku. Wystarczy wspomnieć o zachodnioafrykańskiej grupie Africando (pisałem o niej TUTAJ), francuskojęzycznym konglomeracie artystów spod znaku raï u r&b, czyli Raï’n’B Fever, czy o Kubańczykach z Buenavista Social Club (o nich z kolei jest TUTAJ). Ale przedCzytaj dalej…
Było to w 2005, a może 2006 r. To czasy, gdy istniało jeszcze warszawskie Radio Jazz (dziś zamiast tej radiostacji mamy papkowate Chilli Zet). Któregoś razu mając włączone właśnie Radio Jazz usłyszałem utwór, który mnie powalił, zmiażdżył i z pewnością wbiłby mnie w fotel, gdybym tylko miał w mieszkaniu fotele.Czytaj dalej…
Gdy w 2004 r. państwowa stacja telewizyjna SABC3 podawała wyniki głosowania widzów na 100 Najwybitniejszych Południowoafrykańczyków Wszech Czasów, wiele osób dziwiło się, że dopiero co zmarła Brenda Fassie znalazła się zaledwie na 17. pozycji, przegrywając m.in. z golfistą Garym Playerem, krykiecistą Hansiem Cronjem czy białym opozycyjnym politykiem, Tonym Leonem. ZCzytaj dalej…
Tydzień temu policja drogowa z miasta Saquarema, w brazylijskim stanie Rio de Janeiro, w jednym z aut znalazła spalone zwłoki 63-letniej Laolwy Braz Vieiry. Podejrzewa się, że Braz padła ofiarą bandyckiego napadu i po prostu „musiała” zginąć. W tym momencie czytelnik z Polski całkiem sensownie zapyta „No dobrze, ale coCzytaj dalej…
Pierwszego dnia Świąt Bożego Narodzenia, tj. 25 grudnia 2016 r., doszło do katastrofy lotniczej. Samolot typu Tupolew 154B-2 rozbił się 2 min po starcie z lotniska Adler w Soczi. Zginęli wszyscy obecni na pokładzie, czyli 92 osoby, w tym 64 członków słynnego Chóru Aleksandrowa. Wielu melomanów na całym świecie nieCzytaj dalej…
Tuż przed Świętami Bożego Narodzenia zmarł Stasiek Wielanek – kompozytor, wokalista, muzyk, varsavianista i radny warszawskiej dzielnicy Mokotów, a przede wszystkim jeden z założycieli i wieloletni lider Kapeli Czerniakowskiej. Pamiętam, że u mojego dziadka, rodowitego prażanina, było sporo nagrań Kapeli i samego Staśka. Część na płytach winylowych, część już naCzytaj dalej…
Nazwa Mauritius przeciętnemu Polakowi kojarzy się z dwoma znaczkami pocztowymi z 1847 r., na których zamiast zwyczajowego „Post Paid” jest napisane „Post Office”. Wyprodukowano ich 500 egzemplarzy, do naszych czasów przetrwało dwadzieścia kilka. Cena za komplet to, bagatelka, ok. 4 milionów dolarów. Tyle w temacie filatelistycznym. Jeśli zaś chodzi oCzytaj dalej…
Jak co roku wybrałem najlepsze filmy, jakie w ciągu ostatnich 12 miesięcy udało mi się obejrzeć poza domem. Celowo napisałem „poza domem”, gdyż filmy oglądałem nie tylko w kinie, ale i np. w muzeach (np. projekty video, zapisy performance, filmy dokumentalne i krótkometrażowe), oraz w innych miejscach. Postanowiłem przyznać JacoleCzytaj dalej…
Wielkie diwy muzyki world opuszczają ten ziemski padół. Najpierw zmarła Esma Redžepova. A kilka dni temu odeszła od nas Afroperuwianka, Lucila Campos, którą nazywano La Reina de las Polladas (pollada to narodowe danie peruwiańskie, ale termin ten odnosi się także do muzyki i tańca). Clara Lucila Campos Marcial przyszła naCzytaj dalej…
Kilka dni temu w swoim rodzinnym Skopje, w Macedonii, zmarła Esma Redžepova, zwana Królową Muzyki Cygańskiej. W całej historii Romów próżno szukać kogoś, kto bardziej zasługiwałby na owo królewskie miano. Redžepova przyszła na świat w Šuto Orizari, jedynej dzielnicy Skopje, w której Romowie stanowią większość (to właśnie w popularnej Šutce,Czytaj dalej…
Niemal we wszystkich językach świata, również tych afrykańskich, Afryka to Afryka (oczywiście z pewnymi modyfikacjami, typu Africa, Afrika, Afirika etc.). Jest jednak wyjątek. Otóż żyjące na Zachodzie kontynentu narody Malinke (Mandingo) i Bambara określają Afrykę słowem Farafina, czyli Ląd Czarnych Ludzi. Farafina to również nazwa najbardziej znanej grupy muzycznej zCzytaj dalej…
Kiedy w październiku 1996 r. niemiecki producent muzyczny i dźwiękowiec Henry Ernst podróżował po Rumunii szukając inspiracji dla swojej pracy, jeden z rolników polecił mu odwiedzenie wioski Zece Prăjini (Dziesięć Pól), w komunie Dagâța, w okręgu Jassy, w rumuńskiej części Mołdawii. W wiosce tej żyli Romowie, a część ich męskiejCzytaj dalej…
Przeciętnemu Polakowi Indonezja nie kojarzy się z muzyką, w każdym razie z niczym konkretnym. Starsze osoby mogą pamiętać przebój Janusza Gniatkowskiego zatytułowany właśnie „Indonezja”, zaś do świadomości młodszych przebijają się pewnie grupy gamelanowe, najczęściej rodzimego pochodzenia, próbujące grywać tradycyjną muzykę z Jawy i Bali. Jest jeszcze i europejskiej sławy (boCzytaj dalej…
Wielu wykonawców reggae to rastafarianie. Rastafarianie wierzą w powrót wszystkich ludzi do Ziemi Obiecanej, czyli Afryki, gdzie, rzecz jasna, nie będzie już rasizmu oraz niesprawiedliwości społecznej. Co ciekawe, rdzennych Afrykanów wśród najlepszych artystów reggae jest niewielu, w zasadzie można policzyć ich na palcach jednej ręki. Na pewno jednym z czołowychCzytaj dalej…
Współczesna muzyka arabska ma dwie królowe, jedną już nieżyjącą, i drugą panującą aktualnie. Ta pierwsza to Egipcjanka Fatima Ibrahim, znana jako Umm Kulsum. Druga nazywa się Nouhad Wadi Haddad, ale cały świat kojarzy ją pod imieniem Fairuz. Fairuz, czyli Nouhad, urodziła się w chrześcijańskiej dzielnicy Bejrutu. To, że była toCzytaj dalej…
Jeśli chodzi o tzw. world music to lada wyzwaniem byłoby znalezienie kogoś popularniejszego w naszym kraju od Cesárii Évory, i to biorąc pod uwagę nawet to, że w grudniu minie dokładnie 5 lat od śmierci diwy z Wysp Zielonego Przylądka. Évorę kojarzy każda osoba choć trochę interesująca się muzyką. SporoCzytaj dalej…
W ciągu ostatniego roku muzyka world straciła wielu wykonawców. Różne były przyczyny ich śmierci, ale pamięć o nich przetrwa w naszych sercach długie lata. Oto lista tych, których nie ma już wśród żywych: Zahra Deović (ur. 09.09.1938 r. – Foča, Jugosławia – zm. 30.10.2015 r. – Sarajewo, Bośnia i Hercegowina)Czytaj dalej…
Współczesne Stany Zjednoczone posiadają 3 supergwiazdy pochodzenia latynoskiego. W kolejności alfabetycznej są to: Mariah Carey, Gloria Estefan iJennifer Lopez. Oczywiście pomniejszych gwiazdek jest więcej, podobnie jak artystek bardziej niszowych. Jeśli jednak chodzi o mainstream, to owa trójka jest poza zasięgiem innych. Mariah Carey to Latynoska jedynie w połowie, w dodatkuCzytaj dalej…
Wpisując do wyszukiwarki internetowej frazę „Elephant Man”, czyli „Człowiek-Słoń” wyskoczą nam przede wszystkim strony dotyczące Josepha (Johna) Merricka, mężczyzny chorego na słoniowaciznę (dziś mówi się, że cierpiał jednak na nerwiakowłókniakowatość połączoną z Zespołem Proteusza), o którym reżyser David Lynch w 1980 r. nakręcił film. Jednak Elephant Man to także pseudonimCzytaj dalej…
Tydzień temu na ekrany kin studyjnychw w naszym kraju wszedł najnowszy film hiszpańskiego reżysera Carlosa Saury. Polski tytuł „Argentyna, Argentyna” uchyla tylko część tajemnicy, z czym będziemy mieli do czynienia. Tytuł oryginalny mówi już więcej – „Zonda, folclore argentino”. Carlos Saura przedstawia folklor muzyczny Argentyny. Próżno tu jednak szukać tanga.Czytaj dalej…
W sobotę późnym wieczorem zakończył się 12. Festiwal Skrzyżowanie Kultur (FSK) – doroczne święto wszystkich fanów world music. Jak to zwykle bywa podczas takich imprez były lepsze i gorsze występy. Czasem najbardziej wyczekiwana gwiazda da średni koncert, zaś mało komu znana „szara myszka” pokaże coś, co na długo pozostanie wCzytaj dalej…
Dwa tygodnie temu w szpitalu w Miami na Florydzie, wyniszczony serią udarów mózgu, zmarł Prince Buster, jeden z najważniejszych jamajskich artystów ska i rocksteady. Miał 78 lat. Moje pierwsze zetknięcie z twórczością Prince’a Bustera było dziełem przypadku. Kilkanaście lat temu jedna z zabawnych reklamówek TV firmy Levi’s zawierała podkład muzycznyCzytaj dalej…
W Rio de Janeiro właśnie pomyślnie zakończyły się dla Biało-Czerwonych Igrzyska Paraolimpijskie. Nie pora i miejsce tu, by komentować wyniki sportowe, można natomiast dodać, że podczas ceremonii otwarcia wystąpił jeden z najbardziej cenionych i lubianych wokalistów brazylijskich, urodzony w jednej z okolicznych faweli, Seu Jorge. O nim będzie z pewnościąCzytaj dalej…
Największą gwiazdą muzyki world tegorocznego Festiwalu Skrzyżowanie Kultur będzie Afroperuwianka Susana Baca. Natomiast najbardziej znany artysta w ogóle, bez podziału na style muzyczne, jaki pojawi się na FSK to bez wątpienia Omar Sosa. Owszem, Kubańczyk rodem z Camaguey wplata w swych utworach rytmy latino, ale który jazzman z Ameryki ŁacińskiejCzytaj dalej…
Miesiąc temu, w wieku 80. lat, zmarła Dolores Vargas – najsłynniejsza wokalistka hiszpańska lat 50., 60. i 70. XX w. María Dolores Castellón Vargas, bo tak brzmiało jej pełne nazwisko, urodziła się w Barcelonie, ale jej rodzice byli Gitanos (hiszpańskimi Romami) pochodzącymi z okolic Walencji. Jak to u Romów bywaCzytaj dalej…
Grecja raczej nie kojarzy się z muzyką. Oczywiście zaraz włączy nam się z tyłu głowy motyw przewodni z filmu „Grek Zorba” w reżyserii Michaela Cacoyannisa (za muzykę odpowiadał tam Mikis Theodorakis). Pokolenie trzydziesto- czy czterdziestolatków na pewno zna taneczny kawałek „Opa Opa”, wykonywany przez zespół Antique, czyli duet Greków mieszkającychCzytaj dalej…
Imię Ehsaan w językach hindi i urdu oznacza dosłownie „umiłowany (przez Boga)”. Nie wiem, jak się ma rzecz z Bogiem, natomiast jeśli chodzi o muzykę to z pewnością Ehsaan Noorani jest w Indiach umiłowanym kompozytorem i gitarzystą, wszak to 1/3 formacji Shankar-Ehsaan-Loy (w skrócie SEL, pozostali artyści to wokalista iCzytaj dalej…
Przełom lat 80. i 90. XX w. to nie tylko upadek komunizmu w Europie Wschodniej, to także pojawienie się nowego gatunku muzycznego – eurodance. Sama nazwa pojawiła się później, na początku mówiono po prostu dance. Jednym z prekursorów eurodance’u był 33-letni wówczas Alban Uzoma Nwapa, początkujący stomatolog mieszkający w Sztokholmie,Czytaj dalej…
W Rio de Janeiro rozpoczęły się właśnie Jogos Olímpicos de Verão de 2016, czyli XXXI Letnie Igrzyska Olimpijskie. Ale tradycyjnie, zanim na sportowe obiekty wyjdzie ponad 10 tys. zawodników z 204 krajów (+ po raz pierwszy Reprezentacja Uchodźców) musiała odbyć się ceremonia otwarcia, a podczas niej, jak zawsze przy tegoCzytaj dalej…
Sytuacja 1. Miejsce: bulwary nad Wisłą, Warszawa. Czas: 25.06.2016 r. Wianki nad Wisłą. Coroczna impreza organizowana przez władze stolicy. Tegorocznymi gwiazdami byli m.in. Zbigniew Wodecki z formacją Mitch & Mitch oraz grupa Lao Che. I właśnie pomiędzy występami Wodeckiego a Lao Che publiczność zabawiali tancerze i tancerki z Domu Tańca.Czytaj dalej…
Kilkanaście dni temu w Ciechocinku zakończył się XX Międzynarodowy Festiwal Piosenki i Kultury Romów. Imprezę od ośmiu lat prowadzi ta sama dwójka osób: Anna Popek oraz Dziani Szmidt. Anny Popek nie trzeba przedstawiać. Natomiast Dziani Szmidt jest najmłodszym z trojga dzieci Dona Vasyla, chyba najbardziej znanego Roma w Polsce. PozostałaCzytaj dalej…
Świat z niepokojem przygląda się ISIS (Daesh), czyli Państwu Islamskiemu w Iraku i Syrii, mającemu obecnie we władaniu olbrzymie połacie ziem, na których żyli i żyją m.in. Kurdowie – najludniejszy naród na świecie pozbawiony swojego kraju. Pozostawiając sprawy polityki i wojskowości z boku należy powiedzieć, że Kurdowie udzielali się iCzytaj dalej…
Są tacy artyści, których nazwiska kojarzy się od razu po wymienieniu ich największego przeboju. Wiadomo, że jak powiemy „Yé ké yé ké” to na myśl przyjdzie Gwinejczyk Mory Kanté; gdy usłyszymy „Aïchę” to pojawi się przed oczyma Khaled; z kolei np. „Zaâma Zaâma” to inny Algierczyk, Takfarinas. Podobnie jest zCzytaj dalej…
Blues pochodzi z Afryki. Tak twierdzi wielu znawców tematu. Ta muzyka nie powstała ani na plantacjach na południu Stanów Zjednoczonych, ani jako tzw. work songs, czyli pieśni wykonywane przez czarnych więźniów w czasie przymusowej pracy. Blues istniał już wcześniej. Potwierdzeniem tej śmiałej skądinąd teorii jest muzyka malijskich griotów. Oczywiście kiedyśCzytaj dalej…
Warszawiakom nie trzeba przedstawiać Mamadou Dioufa. To najaktywniejsza osoba w stolicy, a pewnie i w Polsce, promująca pozytywny wizerunek Afryki w naszym kraju. Pochodzi z grupy etnicznej Serer, tej samej co pierwszy prezydent Senegalu, Léopold Senghor. Z wykształcenia weterynarz, z zamiłowania muzyk, wokalista i DJ (choć sam nie przepada zaCzytaj dalej…
Niesamowita sprawa! Zjawisko bez precedensu! W sieci kin multipleksowych śmiga od jakiegoś czasu film… egipski! „Idol z ulicy” („Ya tayr al-tayer”) w reżyserii twórcy słynnego „Omara”, Hany’ego Abu Assada, to autentyczna historia Mohammada Assafa – Palestyńczyka urodzonego w Libii, który w 2013 r. wygrał arabską wersję programu „Idol”. Po wyjściuCzytaj dalej…
Kilkanaście dni temu w wieku 84 lat zmarła Anne-Marie Nzié. Nazywano ją „La Voix d’or du Cameroun” („Głosem Kamerunu”), ale także Królową Kamerunu, Królową-Matką Muzyki Kameruńskiej oraz Królową Bikutsi. Bikutsi to taneczny gatunek muzyczny powstały w latach 20. XX w. na terenie dzisiejszego Kamerunu. Znawcy tematu twierdzą, że bikutsi toCzytaj dalej…
Rok 2008. Do multipleksów w całej Polsce wchodzi kiczowata komedia o jeszcze bardziej kiczowatym tytule – „To nie tak, jak myślisz, kotku”, w reżyserii Sławomira Kryńskiego. Mimo niezłej obsady aktorskiej (Jan Frycz, Katarzyna Figura, Jacek Borusiński z Kabaretu Mumio) film okazał się ciężkostrawnym zakalcem. Do tego, jak najbardziej sprawdziło sięCzytaj dalej…
Muzykę reggae znają wszyscy. Oczywiście w Polsce ta wiedza w 95% ogranicza się do najbardziej znanych utworów Boba Marleya, plus ewentualnie Daab i „W moim ogrodzie”. Jednak prawdziwi fani reggae wiedzą, że tak jak po reggae przyszła pora na raggamuffin i dancehall, tak przed reggae była ska i rocksteady, zaśCzytaj dalej…
Dla wielu osób tegoroczne Fryderyki, nagrody polskiego przemysłu muzycznego, w kategorii Najlepszy Utwór oraz Najlepszy Album były szokiem. Oto nie wygrywali faworyci, czyli Ania Dąbrowska, Dawid Podsiało, Kortez czy formacja Lao Che. Zwycięzca był jeden, a właściwie trzech: Zbigniew Wodecki oraz duet Mitch & Mitch. Piosenką roku wybrano utwór „RzućCzytaj dalej…
Wg oficjalnych danych prym wśród najbiedniejszych krajów świata wiedzie Afryka. Na 10 najbiedniejszych państw naszego globu 8 to kraje afrykańskie. Do tego przeludnione i nękane klęskami żywiołowymi Haiti oraz targany wojnami i konfliktami Afganistan. No właśnie, Afganistan. Wydawałoby się, że w takim rejonie świata, gdzie bieda aż piszczy a religijnychCzytaj dalej…
Bohater dzisiejszego odcinka „Muzyki world od A do Z” nie wykonuje muzyki world, muzyki etnicznej ani nawet folkowej. Nie mogłem go jednak pominąć. To tak jakby omawiając muzykę afroamerykańską nie wspomnieć o takim artyście, jak Scott Joplin, choć jego ragtime’y bardziej przypominały muzykę Białych niż to, co robili w tamtymCzytaj dalej…
Tydzień temu świat obiegła wiadomość o kolejnej gwieździe muzyki, która odeszła z ziemskiego padołu. O ile jednak David Bowie i Prince byli w Polsce powszechnie znani, to w przypadku pana o nazwisku Jules Shungu Wembadio Pene Kikumba pojawiało się pytanie „Kto to?”, i nawet podanie pseudonimu scenicznego Papa Wemba niewieleCzytaj dalej…
