COETZEE John Maxwell /ur.1940/

/X.2011, VI.2010; VI.2006/

UWAGA /15.11.2013/: Załączona recenzja „Hańby” była pierwszą próbą mojej pisaniny, przeto proszę o wyrozumiałość.

COETZEE – to moje największe odkrycie. Najwybitniejszy /DLA MNIE/ z żyjących pisarzy; konkurować z nim może /DLA MNIE/ tylko Amos OZ. Geograficznie ciekawie: RPA contra Izrael, a ideologicznie jeden problem wspólny, a imię jego RASIZM.
Wynalazłem ciekawostkę: obaj mają polskie korzenie. Może raczej korzonki. Ojciec Oza – Yehuda Arich Klausner studiował w Wilnie /historię i literaturę/, a dziadek po kądzieli miał młyn w Równem. Z kolei Coetze’a matki ojciec pochodził z Czarnylasu /Wielkopolska/.

Tak to już bywa, że tylko jedna książka danego autora przechodzi do historii literatury i staje się jego wizytówką.
Mimo, że Coetzee zdobył sławę, i to światową, dzięki „In the Heart of the Country” /1977/ i „Waiting for the Barbarians” /1980/, a pogłębił „Foe” /1986/ i „The Master of Petersburg” /1994/, to wydaje się, że najważniejszą jest “DISGRACE” /1999/, za którą zresztą otrzymał Booker Prize /1999/, prestiżową nagrodę brytyjską ustanowioną w 1968 r., dla pisarzy anglojęzycznych /Obecnie ta nagroda nosi nazwę: „The Man Booker Prize”/. Powodzenie jej dało też asumpt do Nagrody Nobla, wręczonej pisarzowi w 2003 roku.

Co do „Foe” – to baba z Piętaszkiem /por. „Robinson Cruzoe”/, a „Mistrz z Petersburga” to rozciągnięta dysputa o walorach rewolucji i komunizmu, być może, interesująca dla anglosasów, lecz nie dla mnie – doświadczonego PRL-em. Podobała mi się tylko myśl,
że „ze starością człowiek sukcesywnie MĄDRZEJE, a przez to MALEJE, aż finalnie tak zmaleje, aby móc przejść przez ucho igielne” / Oczywiście to dostępne dla nielicznych obdarzonych rozumem/.

W „Elisabeth Costello” świetne rozważania o „Ulissesie” Joyce’a. Otóż wg Coetzee oboje Bloomowie są więźniami. Muszę to przytoczyć w języku angielskim, bo po polsku gubi się grę słów:

„So   we   have   Odysseus   trying   to   GET   IN   and   Penelope   trying   to   GET   OUT ….If   she   is   SHUT   INTO   conjugal
home,   he   is   SHUT   OUT”.   /Tak   więc   mamy   Odyseusza   starającego się   dostać   do   wnętrza   i   Penelopę   usiłującą   się wydostać…..
Jeżeli   ona   jest   zamknięta   w   małżeńskim   ognisku   domowym,   to   on   jest   z niego wykluczony/.

BRODSKI powiedział, że Coetzee „to jedyny autor, który ma prawo pisać prozę po BECKET-cie”.
/Samuel, 1906-96, ten od „Czekając na Godota”/.

„Hańbę” – czytałem po angielsku, a póżniej po polsku. Przekład wg mnie słaby, począwszy od tytułu /HAŃBA absolutnie nie oddaje wieloznaczności DISGRACE, o tym dalej w „Kilku Słowach….”/, a skończywszy na kompromitującej ostatniej frazie gdzie z OFIARNEGO BARANKA /ang „LAMB”/ zrobiono JAGNIĘ, a „GIVE UP” przetłumaczono na „PODDAJESZ GO” zamiast: rezygnujesz, zaniechujesz czy też „PODDAJESZ SIĘ”. Recenzja poniżej, ja ino jeszcze zwrócę uwagę na znaczenie imion np. PETRUS to SKAŁA, DESIRE – POŻĄDANIE a MELANIE to CZARNY PIGMENT.

Zapraszam na część II