Muzyka world od A do Z – Carabao

Tajlandia kojarzy się nam z rajskimi plażami, „egzotycznym” jedzeniem, panami udającymi panie, Bangkokiem, masażami, boksem muay thai, ale z pewnością nie z muzyką. A już z muzyką rockową to bardziej kojarzyć się mogą np. Chiny czy Japonia. A jednak muzycznie kraj rządzony przez Ramę X (oficjalny tytuł: Phrabat Somdet Phra Vajira Klao Chao Yu Hua) to coś całkiem innego niż koszmarny kawałek Murraya Heada „One Night in Bangkok” (ciągle „piłowany” przez polskie stacje radiowe) i coś różnego od „Too much green, too much fun I bang cock in Bangkok” ze zwrotki „Area Code” Ludacrisa i Nate Dogg’a. Mało tego, tajski rock ma swoich Rolling Stonesów. To powstały w 1981 r. zespół Carabao, czyli po tajsku byk, symbol walki, ciężkiej pracy i wytrwałości.
Carabao założyło trzech pochodzących z Tajlandii studentów Uniwersytetu Mapúa w Manili, na Filipinach: Yuenyong Opakul, czyli Aed, Kirati Promsaka Na Sakon Nakhon, czyli Keo oraz niejaki Khai (Sanity Limsila), który długo nie zagrzał miejsca w grupie. Wszyscy trzej śpiewali i grali na gitarach. Młodzieńcy inspirowali się głównie amerykańskimi protest songamim, a także twórczością tajskiej grupy Caravan, która wykonywała gatunek zwany phleng phuea chiwit, czyli pieśni dla życia, będący połączeniem lokalnego folku z rockiem ze Stanów Zjednoczonych.
Pierwszy krążek Carabao, „Khi Mao” („Pijany”), ukazał się jeszcze w 1981 r., ale już po powrocie Aeda i Keo do kraju. Z tym, że całkowicie od Filip uciec się nie dało, bo jedno z nagrań było coverem przeboju „Anak” z repertuaru króla filipińskiego folku Freddiego Aguilara. Płyta nie okazała się hitem sprzedażowym, ale dzięki jej wydaniu Aedowi było łatwiej pozyskać nowych członków zespołu. Świeżą bryzą dla Carabao było dołączenie do grupy Preechy Chanapaja, czyli Leka, którego styl gry na gitarze porównywano do samego Carlosa Santany.
Dopiero trzeci krążek przyniósł rockmanom z Tajlandii pierwszy hit. Było to tytułowe nagranie z wydanej w 1983 r. płyty „Waniphok”. Ale tak naprawdę trzeba było poczekać jeszcze kolejny rok i musiał się pojawić piąty w kolejności album zespołu, by określić go jako kamień milowy w historii grupy i historii tajskiego rocka. Krążek „Made in Thailand” do dziś jest najpopularniejszą płytą rockową w Tajlandii. Tytułowy utwór wykorzystano także w filmie „Magiczna jaszczurka” w reżyserii Sompote Sandsa. Po wydaniu tej płyty Aed, Lek i reszta ekipy stali się gwiazdami. Co prawda przed trasą koncertową promującą album doszło do przetasowań w zespole, jednak nie miało to wpływu na popularność grupy.
Przez 4 lata i cztery kolejne płyty było dobrze, a nawet bardzo dobrze. Rosła sława zespołu, wzrastało uznanie fanów. Poszczególni członkowie zespołu poczuli się na tyle gwiazdorami, że zapragnęli wydać solowe produkcje. Nie zawsze szło to z dalszymi występami w Carabao, więc po wydaniu krążka „Ham Jot Khwai” grupa zawiesiła działalność. Na szczęście przerwa nie trwała dłużej niż rok. Aed zatrudnił nowych muzyków, część rebeliantów powróciła, i Carabao znów zaczęli nagrywać swoją muzykę. Radość fanów była jeszcze większa, gdy w 1995 r. do Carabao powrócili wszyscy dawni muzycy zespołu. Wydano wtedy podwójny album „Haak Huachai Yang Rak Khwaai” („Nadal kochacie byki”), który okazał się sprzedażowym hitem.
Jednak historia Carabao podobna jest do scenariusza latynoamerykańskiej telenoweli – rozstania mieszają się z powrotami. Po nagraniu kolejnych płyt jedni artyści odchodzili z grupy, inni dostępowali zaszczytu występowania w kultowym zespole.
Do 2013 r. grupa wydała 28 płyt studyjnych. Oprócz tego były nagrania z koncertów, albumy specjalne oraz składanki hitów. W sumie zespół Carabao wydał 60 płyt długogrających.
Po wielu perturbacjach personalnych w obecnym składzie formacji grają wszyscy dawni członkowie, za wyjątkiem zmarłego w 2014 r. Nonga Carabao (Sayaphon Singthong) i Pao Carabao (Amnaat Luukjan), który odszedł z tego świata 3 lata później.
W 2013 r. na ekranach kin w Tajlandii pojawił się film „Young Bao”, będący fabularyzowaną historią początków zespołu Carabao. Była to już druga produkcja filmowa związana z grupą, bo niemal 30 lat wcześniej członkowie bandu, jak na twórców protest songów przystało, wystąpili w obrazie zatytułowanym „Siang Playng Heeng Seripaap” („Muzyka wolności”). W tym samym roku spełniło się ogromne marzenie Aeda i reszty kapeli – wystąpili na żywo razem z Carlosem Santaną.
Tak, jak Stonesów nazywa się dinozaurami rocka, tak MTV Asia określiło zespół Carabao mianem „weteranów” tego gatunku. Aed i reszta formacji są uwielbiani przez Tajów za to, że nie boją się krytykować wynaturzeń w rodzaju korupcji polityków, dewastacji środowiska czy przestępstw gospodarczych. Ta najbardziej lubiana i szanowana tajska grupa rockowa raczej nie przyjedzie do Polski. Atutem Carabao są zwłaszcza teksty, ale przez to, że panowie śpiewają w swoim rodzimym języku nie ma szans, by ich nagrania, bardzo dobre pod względem warstwy muzycznej, znalazły się np. na Liście Przebojów Trójki. Pozostaje więc nam słuchanie piosenek zespołu na odległość, w tym tej znajdującej się na dole dzisiejszego wpisu – „Made in Thailand”.

Carabao (taj. คาราบาว)
Obecny skład zespołu: Aed Carabao (ur. jako Yuenyong Opakul – 09.11.1954 r. – Tha Phi Liang, prowincja Suphanburi, Tajlandia; Duk Carabao (ur. jako Luechai Ngamsom – 04.05.1953 r. – dystrykt Sattahip, prowincja Chonburi, Tajlandia; Ko Carabao (ur. jako Chuchat Nuduang); Lek Carabao (ur. jako Preecha Chanapai – 18.04.1955 r. – Bangkok, Tajlandi; Mee Carabao (ur. jako Khajornsak Hutawatana); Thierry Mekwattana (ur. jako Suthiyong Mekwattana – 23.04.1958 r. – Laos); Ot Carabao (ur. jako Anupong Prathompatama – 14.06.1951 r. – prowincja Surin, Tajlandia); Uan Carabao (ur. jako Thepajon Phanthuphongthai – 06.11.1973 r. – prowincja Nakhon Ratchasima, Tajlandia).
Byli członkowie: Ajaan Thanis (ur. jako Thanis Sriklindee – ur. 23.01.1951 r. – Phrom Buri, prowincja Sing Buri, Tajlandia); Keo Carabao (ur. jako Kirati Promsaka Na Sakon Nakhon); Khai (ur. jako Sanity Limsila); Nong Carabao (ur. jako Sayaphon Singthong – 1964 r. – Tajlandia – zm. 2014 r.); Pao Carabao (ur. jako Amnaat Luukjan – 20.03.1949 r. – Bangkok, Tajlandia – zm. 14.07.2017 r. – Bangkok, Tajlandia).
Wybrane płyty: „Khi Mao” (1981), „Made in Thailand” (1984), „Thap Lang” (1989), „Haak Huachai Yang Rak Khwaai” (1995), „Sawadii Phrathet Thai” (2013).
Ważniejsze utwory: „Lung Khi Mao” (1981), „Waniphok” (1983), „Made in Thailand” (1984), „Thap Lang” (1989), „Gamlang Jai” (2011).
Strona internetowa: TUTAJ