Muzyka world od A do Z – Ria Irawan

3 tygodnie temu w wieku 50 lat zmarła, przegrywając walkę z rakiem, Chandra Ariati Dewi Irawan, znana w swoim kraju jako Ria Irawan. To jedna z popularniejszych aktorek i wokalistek w Indonezji. Moje pierwsze zetknięcie z z indo popem odbyło się właśnie za sprawą Rii Irawan, której piosenkę znalazłem na jednej ze składanek przywiezionych przez znajomego z… Malezji. Jak widać, artystka cieszyła się popularnością nie tylko w swoim kraju.

Ria Irawan urodziła się w stolicy Indonezji, Dżakarcie, jako najmłodsze z pięciorga dzieci aktorów Bambanga Irawana i jego żony Ade, z domu Arzia Dahar. Bambang Irawan był już wówczas uznaną gwiazdą filmową, mającą na koncie kilkadziesiąt głównych ról. Posiadał także wytwórnię filmową Agora, dzięki czemu mała Ria zadebiutowała na ekranie już w wieku 4 lat. Działo się to w filmie „Sopir Taxi” („Taksówkarz”), oczywiście wyprodukowanym i wyreżyserowanym przez jej ojca. Była to rola niema, ale jeszcze w tym samym roku za sprawą kolejnego filmu papy, „Belas Kasih”, czterolatka przemówiła do widzów.

Do 1993 r., czyli do chwili gdy Ria Irawan ukończyła 24 lata, zagrała ona w blisko 30 filmach. Przełomem była dla niej rola Ani w filmie Slameta Rahardjo „Kembang Kertas” („Papierowy kwiat”) z 1984 r. 15-latka zagrała wówczas córkę głównej bohaterki, w którą wcieliła się wielka gwiazda kina indonezyjskiego Rima Melati. Gra nastolatki była na tyle dobra, że nominowano ją do Nagrody Citra przyznawanej podczas Festival Film Indonesia, w kategorii Najlepsza Aktorka Drugoplanowa. To samo było rok później, po występie w filmie „Bila Saatnya Tiba” („Kiedy nadejdzie czas”) w reżyserii Edwarda Siraita. Co prawda Irawan nie wygrała, zwyciężczyniami były odpowiednio Marissa Haque oraz Niniek L. Karim, ale przecież nie miała wtedy nawet 18 lat. Zresztą co się odwlecze… już 2 lata później Ria Irawan zdobyła upragnioną statuetkę dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Nagrodzono ją za występ w filmie „Selamat Tinggal Jeanette” („Żegnaj Żaneto”) w reżyserii Bobby’ego Sandy’ego.

Filmy indonezyjskie nie zawierają tyle muzyki ile mają jej produkcje bollywoodzkie, niemniej i w tej kinematografii mamy do czynienia z tzw. playback singerami. Ria Irawan była przede wszystkim aktorką. Nie interesowało jej podkładanie śpiewu, ale samo śpiewanie i owszem. Wokalnie zadebiutowała na kasecie nastoletniego gwiazdora Juliusa Sitangganga, choć był to jedynie tzw. backing vocals. Natomiast w 1989 r. Irawan wystąpiła na albumie, a właściwie kasecie audio, zespołu Japras. Zaśpiewała tam utwór „Aduh Abang” („Mój brat”). Na koncie miała też duety z Rano Karno, popularnym w latach 80. w Indonezji aktorem i piosenkarzem, a dziś gubernatorem leżącej na Jawie gęsto zaludnionej prowincji Banten. Właśnie jeden z tych utworów, „Setangkai Anggrek Bulan” („Księżycowa orchidea”), typowy kawałek indo pop, zamieszczam na dole dzisiejszego wpisu. Ria Irawan miała także na koncie wspólną piosenkę z dwoma innymi aktorkami, Nurul Arifin oraz Itą Mustafą.

Ostatni film, w którym przed przerwą zagrała Ria Irawan nosił tytuł „Tabir Biru” („Niebieski welon”) i został nakręcony w 1993 r. przez Muchlisa Rayę. Dla nikogo w muzułmańskiej Indonezji nie było tajemnicą, że wielu aktorów i wokalistów, szczególnie tych młodych, uzależnionych było od narkotyków. Zamknięte dla postronnych „domowe” imprezki celebrytów często kończyły się tragicznie. Tak też się stało w 1993 r., gdy w mieszkaniu Rii Irawan przedawkował Aldi, czyli Rivaldi Sukarno. Aktorka musiała uciec za granicę i do Indonezji powróciła dopiero po niemal czterech latach. Powrót się opłacił, bo w pierwszej dekadzie XXI w. Ria Irawan stała się jedną z najpopularniejszych aktorek w kraju. Świadczą o tym trzy ważne nagrody: dla Najlepszej Aktorki w czasie Festiwalu Filmowego Azji i Pacyfiku w irańskim Szirazie w 2003 r. (za rolę w „Biola Tak Berdawai” Sekara Ayu Asmary), Vidii dla Najlepszej Aktorki Telewizyjnej na Festival Film Indonesia 2004 oraz MTV Indonesia Movie Award 2006 dla Najlepszej Aktorki Drugoplanowej (za rolę Sri w filmie „Berbagi Suami” reżyserki Nii Dinaty). Przy tych wszystkich sukcesach cieniem na karierze Irawan ciągle kładły się sprawy narkotykowe. W 2005 r. policja aresztowała Rię oraz kilkoro jej znajomych bawiących się w znanej dżakarckiej dyskotece Crown. Wszyscy zatrzymani byli pod wpływem narkotyków, ale o dziwo nie postawiono im żadnych zarzutów i szybko znaleźli się na wolności.

Oprócz aktorstwa i śpiewu Ria Irawan zajmowała się także fotografowaniem, a z czasem dojrzała nawet do tego, by kręcić teledyski. Robienia zdjęć nauczyła się w młodości dzięki swoim ówczesnym chłopakom, Jayowi Subijakto oraz Rizalowi Mantovaniemu, który dziś wymieniany jest w trójce najlepszych fotografików Indonezji.

W 2009 u pochodzącej z Dżakarty aktorki i piosenkarki zdiagnozowano chłoniaka. Złośliwcy, a tych nie brakuje pod żadną szerokością geograficzną, twierdzili, że to kara za lata zażywania narkotyków i niemoralne prowadzenie się, jednak większość Indonezyjczyków mocno wspierała Rię w walce z chorobą. W 2017 r. artystka zaprzestała występów. Po jedenastu latach nowotwór wygrał tę nierówną walkę.
11 dni po śmierci Rii Irawan, w wieku 82 lat, zmarła także jej mama Ade.

Ria Irawan to kolejna, po Iwanie Falsie i zespole Seventeen, artystka z Indonezji, która jest bohaterką serii „Muzyka world od A do Z”. Szkoda tylko, że doszło do tego w tak smutnych okolicznościach.

Ria Irawan

Całe nazwisko: Chandra Ariati Dewi Irawan

Ur. 24.07.1969 r. – Dżakarta, Indonezja. Zm. 06.01.2020 r. – Dżakarta, Indonezja.

Dwukrotnie zamężna: 1. Yuma Wiranatakusumah (05.04.1997-1999, jego śmierć); 2. Mayky Wongkar (23.12.2016-17.01.2020, jej śmierć).

Niektóre filmy z jej udziałem: „Sopir Taxi” (1972), „Kembang Kertas” (1984), „Selamat Tinggal Jeanette” (1987), „Biola Tak Berdawai” (2003), „Berbagi Suami” (2006).

Seriale TV: „Pelangi di Hatiku” (reż. Pitrajaya Burnama, 1993), „Bidadari yang Terluka” (różni reżyserzy, 1997), „Bunga Malam” (reż. Encep Masduki, 2006), „Segalanya Cinta” (reż. Mira Desiana, 2012), „Jagoan Silat” (różni reżyserzy, 2012-2013).

Wydana płyta: „Untuk Kamu” (2014).

Ważniejsze utwory: „Aduh Abang” (1989), „Menari Nari” z Nurul Arifin i Itą Mustafą (1989), „Hatiku Hatimu” z Rano Karno (1993), „Setangkai Anggrek Bulan” z Rano Karno (1993), „Du Du Da Da” (2014).

Ważniejsze nagrody: Citra dla Najlepszej Aktorki Drugoplanowej (Festival Film Indonesia, 1988), Vidia dla Najlepszej Aktorki Komediowej (1993), Najlepsza Aktorka – Festiwal Filmowy Azji i Pacyfiku (2003), Vidia dla Najlepszej Aktorki Telewizyjnej (2004), MTV Indonesia Movie Award dla Najlepszej Aktorki Drugoplanowej (2006).