Na początku lutego tego roku, w wieku niespełna 70 lat, zmarł Abdel Aziz el-Mubarak, jeden z najwybitniejszych wokalistów i muzyków sudańskich. El-Mubarak udanie łączył klasyczną muzykę arabską z reggae oraz rhythm’n’bluesem. Wychodziła z tego naprawdę nieziemska mieszanka. Artysta był znany na całym świecie, bo też często dawał koncerty poza granicami Sudanu.
Moje pierwsze… no dobrze, drugie zetknięcie (bo pierwszy był jednak Emmanuel Jal i jego wspólny projekt z Abdel Gadirem Salimem) z muzyką sudańską nastąpiło właśnie za sprawą płyty Abdel Aziza el-Mubaraka, którą zupełnie przypadkowo wypatrzyłem na największym polskim serwisie aukcyjnym. Jako, że cena krążka była bardzo atrakcyjna, to i z zakupem nie wahałem się ani sekundy. I oczywiście nie żałowałem, gdyż płyta „Tahrimni Minnak” do tej pory jest jedną z moich ulubionych.
Abdel Aziz el-Mubarak przyszedł na świat w 1951 r. w mieście Wad Madani, leżącym na lewym brzegu Nilu Błękitnego. Dziś owo miasto ma ponad 200 tys. mieszkańców, jednak w połowie XX w. było ich znacznie mniej, co jednak nie przeszkodziło w tym, by Wad Madani wydało na świat tak znanych wokalistów i wokalistki jak rzeczony Abdel Aziz el-Mubarak, piosenkarka Insaf Madani, Mohammed al-Amin czy Ibrahim al-Kashif. Ojciec Abdel Aziza, Hamid al-Inqr, był znanym z bogobojności kupcem. Matka, Amina al-Qatirah, zajmowała się domem.
Abdel Aziz od dzieciństwa lubił śpiewać. Szło mu to najwyraźniej nieźle, bo często był zapraszany na lokalne wesela aby swym śpiewem wzbogacił uroczystość. Natomiast gry na instrumencie ud (oud) nauczył go przyjaciel Ali al-Sadiq. Ulubionymi wykonawcami chłopca byli gwiazdorzy sudańskiej muzyki popularnej: Osman Hussein, Abdel Karim el-Kably oraz Mohammad Wardi.
Po ukończeniu szkoły średniej Mubarak wstąpił do Sudańskiego Instytutu Muzyki i Teatru (Ma’ahad al-Musiqa oua al-Masrah as-Soudani) w Chartumie, gdzie przez trzy lata studiował na Wydziale Dźwięku i Fortepianu. Po zakończeniu nauki Abdel Aziz el-Mubarak wyemigrował za chlebem do Arabii Saudyjskiej. Przez 10 lat pracował w portowym mieście Dżudda, znanym jako najbardziej kosmopolityczne i liberalne miejsce w Królestwie Saudów.
Po powrocie do kraju, zachęcony przez brata, Abdel Aziz udał się do Chartumu i Omdurmanu, by zaprezentować swój talent w Radiu Sudan. Lata 60. i 70. XX w. były w Afryce czasem, w którym bardzo dużą rolę odgrywały występy poszczególnych grup i wykonawców w państwowych rozgłośniach radiowych. Stąd i pomysł Mubaraka na rozpoczęcie kariery. Pierwsze przesłuchanie nie powiodło się, ale jeszcze tego samego roku specjalna komisja ds. weryfikacji tekstów utworów uznała, że A.A. el-Mubarak spełnia kryteria i może występować na antenie Radia Sudan. Tak więc w eter popłynął głęboki tenor artysty udanie łączącego tradycyjną muzykę swego kraju z reggae czy nawet r&b.
Początek muzycznej kariery Mubaraka przypadł na nieciekawe czasy Drugiej Sudańskiej Wolny Domowej (1983-2005). Z działaniami zbrojnymi w tym kraju jest najczęściej tak, że walki trwają jedynie w porze suchej. Natomiast z momentem nastania pory deszczowej wszystko ustaje. Nikt nie chce walczyć w deszczu i błocie. Te krótkie chwile wytchnienia były idealnym momentem na zdobywanie popularności w kraju. Natomiast z wydawaniem płyt nie było tak łatwo. Większość krążków artysty z Wad Madani ukazała się najpierw poza granicami Sudanu. Tak było w przypadku pierwszych trzech płyt, w tym dwóch nie wiedzieć czemu zatytułowanych po angielsku: „Straight From The Heart” (1985), „Songs From The City” (1986) oraz „Tahrimni Minnak” (1987).
Abdel Aziz el-Mubarak zasłynął ze swoich licznych tras koncertowych poza Sudanem. Co ciekawe, pierwszym europejskim krajem, który odwiedził ze swoją muzyką była… Rumunia. Europejskie stacje radiowe często puszczały nagrania Mubaraka. Uważa się, że pierwszym przebojowym utworem sudańskiego artysty w Europie była piosenka „Ahlaa Ayoun Bniridha” premierowo zaprezentowana na antenie Radia BBC.
W 1988 r. Abdel Aziz el-Mubarak zdobył wyróżnienie podczas WOMAD w Bracknell, w Anglii, a 2 lata później nagrał dla wytwórni World Circuit wspólną płytę z Abdel Gadirem Salimem i lirystą Mohamedem Gubarą zatytułowaną „Sounds of Soudan”. To wszystko sprawiło, że Mubarak, nie nagrywając dużo, wyrósł na jednego z najpopularniejszych wokalistów i muzyków Sudanu.
W latach 90. XX artysta skupił się na występowaniu w kraju oraz w sąsiednim Egipcie. I to właśnie w Kairze zakończył Abdel Aziz el-Mubarak swoje życie.
Jako ilustrację muzyczną dzisiejszego wpisu zamieszczam na dole melodyjny utwór „Ahla Ayoun” („Najsłodsze oczy”) pochodzący z płyty „Songs From the City” i nagrany raz jeszcze 10 lat później na krążku o tym samym tytule.
Abdel Aziz el-Mubarak (arab. عبد العزيز المبارك)
Inne zapisy nazwiska: Abdel Aziz El Mubarak, Abdulaziz al-Mubarak.
Ur. 1951 r. – Wad Madani, Sudan Anglo-Egipski (obecnie Sudan).
Zm. 09.02.2020 r. – Kair, Egipt.
Dwukrotnie żonaty: 1. Mona Khider (rozwód); 2. Maha Abdel Qadir Osman (do 09.02.2020, jego śmierć), 2 córki bliźniaczki: Mina i Amal.
Wydane płyty: „Straight From The Heart” (1985), „Songs From the City” (1986), „Tahrimni Minnak” (1987), „Abdel Aziz el-Mubarak ’95” (1995), „Ahla Ayoun” (1996).
Ważniejsze utwory: „Ya A’Saal” (1985), „Ahla Ayoun” (1986), „Ya Izzana” (1986), „Tahrimni Minnak” (1987), „Layl al-Gharib” (1988).
Strona na FB: TUTAJ
