Jak co roku wybrałem najlepsze filmy, jakie w ciągu ostatnich 12 miesięcy udało mi się obejrzeć poza domem. Przez trwającą do połowy 2022 r. pandemię wziąłem pod uwagę także te produkcje, które były pokazywane na specjalnie utworzonych festiwalowych platformach streamingowych oraz na stronie Mojeekino.pl. W 2022 r. obejrzałem w ten sposób 128 filmów z 40 krajów. Filmy te podzieliłem na rekordową liczbę 47 kategorii. Do tego przyznałem 3 kategorie specjalne i wybrałem także najgorszą wg mnie produkcję filmową roku.
Patrząc na piątkę nominacji w najważniejszej kategorii Film Roku śmiało można by krzyknąć Ave Iran! Ave Persja!. Oto bowiem obok irańskiej produkcji Asghara Farhadiego pt. „Bohater” pojawił się także film wyprodukowany w Europie, ale z Irańczykami w rolach głównych, w dodatku opowiadający autentyczną historię zabójcy prostytutek ze świętego miasta Meszhedu, Saida Hanai’ego. Oprócz tego nominowany przeze mnie został film o Holokauście zatytułowany… „Poufne lekcje perskiego”, w którym co prawda pada tylko jedno w miarę poprawne słowo w języku farsi, zaś reszta jest wymysłem głównego bohatera desperacko pragnącego uratować własne życie.
I to właśnie jeden film z „perskiej trójcy” okazał się najlepszy w tym roku. Na 6 nominacji „Holy Spider” zgarnęło aż 4 nagrody za: film roku, najlepsze zdjęcia (Nadim Carlsen), najlepszy thriller/horror i najlepszy kryminał. Więcej nominacji, bo aż 8, miała biograficzna produkcja amerykańska zatytułowana „King Richard. Zwycięska rodzina” z błyskotliwą rolą Willa Smitha, ale przełożyło się to „jedynie” na trzy statuetki. Do przegranych tegorocznych Jacoli zaliczyć można bardzo dobrą polską komedię sytuacyjną „Teściowie” (5 nominacji / 1 nagroda) z Marcinem Dorocińskim oraz krótkometrażowy obraz animowany z Chile pt. „Bestia” (5/0).
Indywidualnie dwukrotnie nominowani byli: amerykański muzyk i producent muzyczny pochodzenia nigeryjskiego Siji (był gościem ostatniej „AfryKamery”) za muzykę i reżyserię filmu dokumentalnego „Zaułek starszyzny”, oraz Maja Ostaszewska, za najlepszą nagą scenę w filmie (dostała nagrodę) oraz najlepszą rolę kobiecą (tu zdecydowanie przegrała z Anną Dzieduszycką).
A oto najważniejsze kategorie tegorocznych Jacoli (zwycięzcy są wyboldowani):
FAMILIJNY
„I tak cię kocham” („The Big Sick”, USA, reż. M. Showalter, 2017)
„King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, reż. R.M. Green, 2021)
„Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
„Omnibus” (Francja, reż. S. Karmann, 1992)
„Pies” („Dog”, USA, reż. Ch. Tatum & R. Carolin, 2022)
NAJLEPSZY FILM O TEMATYCE POLITYCZNEJ:
„Bestia” (Chile, reż. H. Covarrubias, 2021)
„Gierek” (Polska, reż. M. Węgrzyn, 2022)
„Nie ma prostej drogi do domu” („No Simple Way Home”, Kenia / RPA, reż. A. de Mabior, 2022)
„Sankara” (Francja, reż. Y. Malka, 2021)
„Uroczyste przekazanie insygniów władzy prezydenckiej Lechowi Wałęsie przez Ryszarda Kaczorowskiego w Sali Balowej Zamku Królewskiego w Warszawie” (Polska, reż. K. Świetlicki, 1990)
THRILLER/HORROR:
„Bestia” (Chile, reż. H. Covarrubias, 2021)
„Exit” (엑시트, Korea Południowa, reż. Lee Sang Geun, 2019)
„Holy Spider” (Szwecja / Francja / Dania / Niemcy, reż. A. Abbasi, 2022)
„Jujutsu Kaisen 0: The Movie” (劇場版 呪術廻戦 0, Japonia, reż. Park Sung Hoo, 2021)
„Tunel” (터널, Korea Południowa, reż. Kim Seong Hun, 2016)
NAJLEPSZY FILM O SZTUCE:
„Affairs of the Art” (UK / Kanada, reż. J. Quinn, 2021)
„Gutai na scenie” („Gutai on Stage”, Japonia, reż. Gutai Bijutsu Kyokoi, 1957)
„Mój teatr” (Polska, reż. L. Perski, 1960)
„Proces tworzenia drewnianych mebli” („Wooden Furniture Making”, Korea Południowa, 2010)
„Świat w kabinecie” („Eine Welt im Schrank”, Niemcy, reż. H. Cürlis, 1934)
FILM ZWIĄZANY Z TAŃCEM:
„Boxballet” (БоксБалет, Rosja, reż. A. Dyakov, 2021)
„Cumbia dookoła świata” („Cumbia Que Te Vas de Ronda”, Argentyna / Boliwia / Meksyk / Portugalia, reż. P. Coronel, 2020)
„Królowie rumby” („The Rumba Kings”, USA / Peru, reż. A. Brain, 2021)
„Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
„Zamorskie zaloty” („Indes Galantes”, Francja, reż. Ph. Béziat, 2021)
POŁUDNIOWOAMERYKAŃSKI:
„Balanta” (Kolumbia / Niemcy, reż. F. Pineda & G. Kuhlmann, 2021)
„Bestia” (Chile, reż. H. Covarrubias, 2021)
„Cumbia dookoła świata” („Cumbia Que Te Vas de Ronda”, Argentyna / Boliwia / Meksyk / Portugalia, reż. P. Coronel, 2020)
„Mars jeden” („Marte Um”, Brazylia, reż. G. Martins, 2022)
„Umarły i inni” („Chuva é Cantoria na Aldeia dos Mortos”, Brazylia, reż. J. Salaviza & R.N. Messora, 2018)
SCIENCE FICTION / FANTASY:
„Gagarine” (Francja, reż. F. Liatard & J. Trouilh, 2020)
„Hello Rain” (Nigeria, reż. C.J. Obasi, 2018)
„Jujutsu Kaisen 0: The Movie” (劇場版 呪術廻戦 0, Japonia, reż. Park Sung Hoo, 2021)
„Opowieści z salonu fryzjerskiego” (UK, reż. J. Ogunmuyiwa, 2021)
„Space is the Place” (USA, reż. J. Coney, 1974)
PSYCHOLOGICZNY:
„Bohater” (قهرمان, Iran, reż. A. Farhadi, 2021)
„Pars pro toto” (Polska, reż. K. Łęcka, 2017)
„Śubuk” (reż. J. Lusiński, 2022)
„Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, reż. bracia Dardenne, 2022)
„Umarły i inni” („Chuva é Cantoria na Aldeia dos Mortos”, Brazylia, reż. J. Salaviza & R.N. Messora, 2018)
EDUKACYJNY:
„Balanta” (Kolumbia / Niemcy, reż. F. Pineda & G. Kuhlmann, 2021)
„Do szkoły” (Polska, reż. H. Lemańska, 1953)
„Jestem” (Polska, reż. O. Ugonoh, 2021)
„Pomiędzy” (Polska, reż. M. Bogdańska, 2021)
„Świat w kabinecie” („Eine Welt im Schrank”, Niemcy, reż. H. Cürlis, 1934)
BIOGRAFICZNY:
„Gierek” (Polska, reż. M. Węgrzyn, 2022)
„Johnny” (Polska, reż. D. Jaroszek, 2022)
„King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, reż. R.M. Green, 2021)
„Sankara” (Francja, reż. Y. Malka, 2021)
„Sonata” (Polska, reż. B. Blaschke, 2021)
KRYMINAŁ:
„Bohater” (قهرمان, Iran, reż. A. Farhadi, 2021)
„Cień” (Polska, reż. J. Kawalerowicz, 1956)
„Holy Spider” (Szwecja / Francja / Dania / Niemcy, reż. A. Abbasi, 2022)
„Osiłek” („Malabar”, Francja, reż. M. Badier-Rosenthal, 2021)
„Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, reż. bracia Dardenne, 2022)
PÓŁNOCNOAMERYKAŃSKI:
„I tak cię kocham” („The Big Sick”, USA, reż. M. Showalter, 2017)
„King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, reż. R.M. Green, 2021)
„Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
„Pies” („Dog”, USA, reż. Ch. Tatum & R. Carolin, 2022)
„Space is the Place” (USA, reż. J. Coney, 1974)
AZJATYCKI:
„Bicycle in Dream” (銀鱗, Japonia, reż. T. Matsumoto, M. Yabe & G. Miguchi, 1955)
„Bohater” (قهرمان, Iran, reż. A. Farhadi, 2021)
„Chwała królowej” (დიდება დედოფალს, Gruzja, reż. A. Khazaradze & T. Skhirtladze, 2020)
„Tunel” (터널, Korea Południowa, reż. Kim Seong Hun, 2016)
„Zanim zapomnimy” (مضانيات: قبل أن ننسى, Zjednoczone Emiraty Arabskie / Arabia Saudyjska, reż. N. al-Janahi, 2021)
EUROPEJSKI:
„Johnny” (Polska, reż. D. Jaroszek, 2022)
„Margot i Alma” („Entre les Vagues”, Francja, reż. A. Volpé, 2021)
„Poufne lekcje perskiego” („Persischstunden”, Niemcy / Rosja / Białoruś, reż. V. Perelman, 2020)
„Sukienka” (Polska, reż. T. Łysiak, 2020)
„Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, reż. bracia Dardenne, 2022)
KRÓTKI METRAŻ:
„Bestia” (Chile, reż. H. Covarrubias, 2021)
„Boxballet” (БоксБалет, Rosja, reż. A. Dyakov, 2021)
„Jua Kali – żar słońca” („Jua Kali”, Kenia, reż. J. Omondi, 2022)
„Opowieści z salonu fryzjerskiego” (UK, reż. J. Ogunmuyiwa, 2021)
„Sukienka” (Polska, reż. T. Łysiak, 2020)
MUZYCZNY:
„Cesária Évora” (Portugalia / Wyspy Zielonego Przylądka, reż. A.S. Fonseca, 2022)
„Cumbia dookoła świata” („Cumbia Que Te Vas de Ronda”, Argentyna / Boliwia / Meksyk / Portugalia, reż. P. Coronel, 2020) *
„Królowie rumby” („The Rumba Kings”, USA / Peru, reż. A. Brain, 2021)
„Miłość, niemieckie marki i śmierć” („Aşk, Mark ve Ölüm”, Niemcy / Turcja, reż. C. Kaya, 2022)
„Zaułek starszyzny” („Elder’s Corner”, USA / Nigeria, reż. Siji, 2020)
DOKUMENTALNY:
„Bez powrotu” („No U-Turn”, Nigeria / RPA / Francja / Niemcy, reż. I. Nnaebue, 2022)
„Chwała królowej” (დიდება დედოფალს, Gruzja, reż. A. Khazaradze & T. Skhirtladze, 2020)
„Film balkonowy” (Polska, reż. P. Łoziński, 2021)
„Nienormalni” (Polska, reż. J. Błachut, 1990)
„Świat w kabinecie” („Eine Welt im Schrank”, Niemcy, reż. H. Cürlis, 1934)
DRAMAT:
„Bohater” (قهرمان, Iran, reż. A. Farhadi, 2021)
„Poufne lekcje perskiego” („Persischstunden”, Niemcy / Rosja / Białoruś, reż. V. Perelman, 2020)
„Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, reż. bracia Dardenne, 2022)
„Umarły i inni” („Chuva é Cantoria na Aldeia dos Mortos”, Brazylia, reż. J. Salaviza & R.N. Messora, 2018)
„Żona grabarza” („The Gravedigger’s Wife”, Somalia / Katar / Kanada / Francja / Finlandia, reż. Kh.A. Ahmed, 2021)
ANIMOWANY:
„Bestia” (Chile, reż. H. Covarrubias, 2021)
„Boxballet” (БоксБалет, Rosja, reż. A. Dyakov, 2021)
„Daleko od drzewa” („Far From the Tree”, USA, reż. N. Nourigat, 2021)
„Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
„Rudzik Rudzia” („Robin Robin”, UK, reż. D. Ojari & M. Please, 2021)
DLA DZIECI i MŁODZIEŻY:
„Gagarine” (Francja, reż. F. Liatard & J. Trouilh, 2020)
„Jujutsu Kaisen 0: The Movie” (劇場版 呪術廻戦 0, Japonia, reż. Park Sung Hoo, 2021)
„Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
„Na pokład!” („A L’Abordage!”, Francja, reż. G. Brac, 2020)
„Oldschool” („A L’Ancienne”, Szwajcaria, reż. Y. Bahechar, 2020)
POLSKI:
„Film balkonowy” (Polska, reż. P. Łoziński, 2021)
„Johnny” (Polska, reż. D. Jaroszek, 2022)
„Sonata” (Polska, reż. B. Blaschke, 2021)
„Sukienka” (Polska, reż. T. Łysiak, 2020)
„Teściowie” (Polska, reż. J. Michalczuk, 2021)
AFRYKAŃSKI:
„Bez powrotu” („No U-Turn”, Nigeria / RPA / Francja / Niemcy, reż. I. Nnaebue, 2022)
„Jua Kali – źar słońca” („Jua Kali”, Kenia, reż. J. Omondi, 2022)
„Próba sił” („Vuta N’Kuvute”, Tanzania, reż. A. Shivji, 2021)
„Zaułek starszyzny” („Elder’s Corner”, USA / Nigeria, reż. Siji, 2020)
„Żona grabarza” („The Gravedigger’s Wife”, Somalia / Katar / Kanada / Francja / Finlandia, reż. Kh.A. Ahmed, 2021)
NAJLEPSZE ZDJĘCIA:
Michał Englert – „Śniegu już nigdy nie będzie” (Polska, reż. M. Szumowska, 2020)
Nadim Carlsen – „Holy Spider” (Szwecja / Francja / Dania / Niemcy, reż. A. Abbasi, 2022)
Benoît Dervaux – „Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, reż. bracia Dardenne, 2022)
Renée Nader Messora – „Umarły i inni” („Chuva é Cantoria na Aldeia dos Mortos”, Brazylia, reż. J. Salaviza & R.N. Messora, 2018)
Arttu Peltomaa – „Żona grabarza” („The Gravedigger’s Wife”, Somalia / Katar / Kanada / Francja / Finlandia, reż. Kh.A. Ahmed, 2021)
NAJLEPSZA SCENOGRAFIA:
Anas Balawi – „Holy Spider” (Szwecja / Francja / Dania / Niemcy, reż. A. Abbasi, 2022)
Adrien Durupt – „Gagarine” (Francja, reż. F. Liatard & J. Trouilh, 2020)
Hawa Ally Isa – „Próba sił” („Vuta N’Kuvute”, Tanzania, reż. A. Shivji, 2021)
William S. Jones & Jill Percival – „Space is the Place” (USA, reż. J. Coney, 1974)
Marta Zając & Jakub Zwolak – „Teściowie” (Polska, reż. J. Michalczuk, 2021)
ROLA DRUGOPLANOWA:
Adolf Dymsza – „Janko Muzykant” (Polska, reż. R. Ordyński, 1930)
Małgorzata Foremniak – „Sonata” (Polska, reż. B. Blaschke, 2021)
Ana Hilário – „Mars jeden” („Marte Um”, Brazylia, reż. G. Martins, 2022)
Adam Woronowicz – „Teściowie” (Polska, reż. J. Michalczuk, 2021)
Cezary Żak – „Gierek” (Polska, reż. M. Węgrzyn, 2022)
SOUNDTRACK:
Kris Bowers – „King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, reż. R.M. Green, 2021)
Germaine Franco – „Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
Leon Schiller & Grzegorz Fitelberg – „Janko Muzykant” (Polska, reż. R. Ordyński, 1930)
Siji – „Zaułek starszyzny” („Elder’s Corner”, USA / Nigeria, reż. Siji, 2020)
Sun Ra – „Space is the Place” (USA, reż. J. Coney, 1974)
AKTORKA:
Anna Dzieduszycka – „Sukienka” (Polska, reż. T. Łysiak, 2020)
Zar Amir Ebrahimi – „Holy Spider” (Szwecja / Francja / Dania / Niemcy, reż. A. Abbasi, 2022)
Małgorzata Gorol – „Śubuk” (Polska, reż. J. Lusiński, 2022)
Mbundu Joely – „Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, reż. bracia Dardenne, 2022)
Maja Ostaszewska – „Śniegu już nigdy nie będzie” (Polska, reż. M. Szumowska, 2020)
AKTOR:
Omar Abdi – („The Gravedigger’s Wife”, Somalia / Katar / Kanada / Francja / Finlandia, reż. Kh.A. Ahmed, 2021)
Marcin Dorociński – „Teściowie” (Polska, reż. J. Michalczuk, 2021)
Amir Jadidi – „Bohater” (قهرمان, Iran, reż. A. Farhadi, 2021)
Dawid Ogrodnik – „Johnny” (Polska, reż. D. Jaroszek, 2022)
Will Smith – „King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, reż. R.M. Green, 2021)
REŻYSER:
bracia Dardenne – „Tori i Lokita” („Tori et Lokita”, Belgia / Francja, 2022)
Asghar Farhadi – „Bohater” (قهرمان, Iran, 2021)
Reinaldo Marcus Green – „King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, 2021)
Paweł Łoziński – „Film balkonowy” (Polska, 2021)
Siji – „Zaułek starszyzny” („Elder’s Corner”, USA / Nigeria, reż. Siji, 2020)
NAJLEPSZY FILM:
„Bohater” (قهرمان, Iran, reż. A. Farhadi, 2021)
„Holy Spider” (Szwecja / Francja / Dania / Niemcy, reż. A. Abbasi, 2022)
„King Richard. Zwycięska rodzina” („King Richard”, USA, reż. R.M. Green, 2021
„Moje magiczne Encanto” („Encanto”, USA, reż. B. Howard & J. Bush, 2021)
„Poufne lekcje perskiego” („Persischstunden”, Niemcy / Rosja / Białoruś, reż. V. Perelman, 2020)
Oprócz tego:
NAJLEPSZY SPEKTAKL:
“Słoneczni chłopcy” (reż. M. Hycnar, Och Teatr)
NAJLEPSZE WYDARZENIE POZAFILMOWE:
„Cosmos Discovery” – wystawa
Gulzoda Khudoynazarova – koncert w Muzeum Azji i Pacyfiku
Les Amazones D’Afrique – koncert w ramach Festivalu Skrzyżowanie Kultur
„Must Be the Poet” w Saunie Wisła
„Retroteka #8. Wieczór z Adolfem Dymszą” w Kinie Iluzjon
NAJLEPSZA IMPREZA CYKLICZNA:
Dni Ursynowa
Festiwal Filmów Afrykańskich AfryKamera
Festival Skrzyżowanie Kultur
Millennium Docs Against Gravity
Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
NAJGORSZY FILM:
„Czarna owca” (Polska, reż. A. Pietrzak, 2021)
„Grawitacja” („La Gravité”, Francja, reż. C. Ido, 2022)
„Stambuł bez smyczy” („Stray”, USA, reż. E. Ko, 2020)
„The Windshield Whiper” (Hiszpania / USA, reż. A. Mielgo, 2021)
„Zapach gardenii” („Perfume de Gardenias”, Portoryko / Kolumbia, reż. M. Colón, 2021)
