Gwinea Równikowa. Jedna z czterech Gwinei na świecie i trzech w Afryce. 141. kraj na świecie pod względem wielkości i 153. pod względem liczby ludności, która wynosi nieco ponad 1 700 tys. Była kolonia hiszpańska i jedyny kraj na kontynencie afrykańskim, w którym językiem urzędowym jest właśnie hiszpański. Do połowy lat 90. XX w gospodarka państwa opierała się głównie na produkcji i eksporcie kakao i kawy. Ale w 1996 r. u wybrzeży Gwinei Równikowej odkryto bogate złoża ropy naftowej. Olbrzymie pieniądze pochodzące z wydobycia tego surowca nie przełożyły się na poprawę bytu miejscowej ludności, gdyż zysk czerpie wieloletni dyktator i tyran Teodoro Obiang Nguema Mbasogo oraz garstka jego wybrańców. Despota ma już 78 lat, od 41 lat rządzi krajem, ale końca jego rządów nie widać.

Jeśli chodzi o muzykę, to niewielka Gwinea Równikowa nie wypada źle, o czym można się przekonać udając się w podróż uchem po mapie.

Najliczniejszą grupą etniczną w kraju są Fangowie, których jest ponad 85%. Tradycyjnym instrumentem tej grupy etnicznej jest mvet, czyli rodzaj lutni nieco podobny do kory. Mvet jest najpopularniejszy w Kamerunie, ale w Gwinei Równikowej także cieszy się uznaniem. Poniżej mistrz gry na tym instrumencie Eyi Muan Ndong.

Tradycyjnym tańcem z tych rejonów jest balélé, który przypomina trochę rodzaj transu. Tancerze podrygują żywiołowo. w rytm bębnów. Klikając na link TUTAJ można zobaczyć balélé w wykonaniu Narodowego Baletu Gwinei Równikowej Ceiba.

Lecz jeszcze bardziej transowy wydaje się inny taniec – ndong mba. W tym wypadku tancerze często tarzają się po ziemi w spazmach. Oczywiście wszystkiemu towarzyszy wybijany na bębnach rytm.
TUTAJ można zobaczyć typową imprezę w stylu ndong mba.

Hymnem kraju jest utwór zatytułowany „Caminemos Pisando las Sendas de Nuestra Inmensa Felicidad” („Pozwól nam kroczyć ścieżką naszego ogromnego szczęścia”), do którego słowa i muzykę skomponował Atanasio Ndongo Miyone (ur. 1928 r. – Rio Benito, Hiszpańska Gwinea Kontynentalna – zm. 26.03.1969 r. – Bata, Prowincja Nadmorska, Gwinea Równikowa) – muzyk, pisarz i polityk stracony na polecenie pierwszego prezydenta kraju, Francisca Macíasa Nguemy.

Nestorem miejscowej muzyki popularnej jest ciągle żyjący i cały czas nagrywający Ngal Madunga (ur. Rio Muni, Hiszpańska Gwinea Równikowa), który wykonuje miejscową odmianę sokous, czyli rumby kongijskiej. Poniżej tytułowe nagranie z jego płyty „Sipopo”.

Popularnym artystą popowym, oczywiście w miejscowej odmianie popu, w latach 70. XX w. był Victoriano Bibang, znany jako Efamba. Śpiewał on w popularnym wówczas stylu rumby kongijskiej. Poniżej jeden z jego przebojów, piosenka zatytułowana „Okang Mitié”.

Baltasar Nsue, znany jako Le Grand Bessoso, swoją karierę rozpoczął na przełomie lat 70. i 80. XX w. Styl, który prezentował nawiązywał do kongijskiego gatunku soukous. Poniżej zamieszczam jeden z jego utworów, piosenkę „Hey! Lalango” pochodzącą z wydanej w 1980 r. płyty „…Tan Solo Si …Tan Solo No”.

Maelé, czyli Martiniano Abaga Elé Ndoho (ur. 05.07.1958 r. – Bata, Hiszpańska Gwinea Równikowa – zm. 01.12.2017 r. – Madryt, Hiszpania) był piosenkarzem i politykiem pochodzącym z grupy etnicznej Fang. Na początku lat 90. opublikował piosenkę „Engóng”, w której krytykował politykę prezydenta Nguemy Mbasogo, po czym musiał opuścić kraj. Do Gwinei powrócił po ok. 5 latach i od razu zaangażował się w życie polityczne. Maelé uważany jest za najwybitniejszego artystę sceny Gwinei Równikowej. Poniżej tytułowy utwór wokalisty pochodzący z wydanej w 1991 r. płyty „Saturnino”.

Wokalista i gitarzysta Desmali pochodzi z prowincji Pagalu (dawniej Annobón), ale mieszka w stolicy kraju Malabo. To jeden z najbardziej znanych i szanowanych artystów gwinejskich. Poniżej jeden z jego utworów zatytułowany „Luga D’Ambo”, wykonywany ze swoim zespołem Dambo de la Costa.

Natomiast najbardziej znaną grupą z Gwinei Równikowej były bez wątpienia Las Hijas del Sol, czyli Córki Słońca. To duet, który tworzą ciotka ze swą siostrzenicą. Obie należą do grupy etnicznej Bubi. Ciotką jest Paloma del Sol (ur. jako Paloma Loribo Apo – na wyspie Bioko), zaś siostrzenicą Piruchi Apo Botupá (ur. na wyspie Bioko). Zespół nagrał kilka płyt i stał się wizytówką Gwinei Równikowej jeśli chodzi o muzykę world. W 2006 r. Paloma del Sol podjęła decyzję o rozwiązaniu grupy i rozpoczęła karierę solową. Poniżej największy przebój Córek Słońca, utwór „Ay Corazon”.

Juan María Ngomo Eyuim, znany jako Baron ya Búklu (ur. 14.03.1967 r. – Mikomeseng, prowincja Kié-Ntem, Gwinea Równikowa) to producent muzyczny i wokalista łączący tradycyjną muzykę swojego kraju z popem i rockiem. Poniżej tytułowy utwór z jego debiutanckiej płyty „B.B. Project” z 1996 r.

Choć Norberto de Noah (ur. jako Norberto Echuaca Noah-James, 1978 r. – Malabo, Gwinea Równikowa) przyszedł na świat w Afryce, to popularność zdobył w Hiszpanii, gdzie mieszka. W 1989 r. ukończył madrycką szkołę aktorską Real Escuela Superior de Arte Dramático, choć częściej widać go dzisiaj z gitarą i mikrofonem niż na szklanym ekranie. Poniżej jeden z jego największych przebojów – „Mulatta Dey Wakka Na Gran Via”.

Malabo Strit Band jest popowym zespołem założonym w Malabo pod koniec XX w. Skład grupy tworzą: gitarzysta David Owono, grający na keyboardzie Pepe Dougan, perkusista Alex Ikot oraz wokalista Muania Sinepi. Poniżej największy przebój formacji z Malabo, pochodzący z wydanej w 2003 r. płyty „M.S.B.” utwór „Bonola”.

Betty Akna (ur. jako Beatriz Akna – 17.02.1980 r. – Gwinea Równikowa) jest piosenkarką soulową mieszkającą na co dzień w katalońskiej Barcelonie. Jednak nie zapomina ona o tym, skąd pochodzi, czego najlepszym dowodem jest poniższy utwór w języku hiszpańskim zatytułowany „Guinea”.

W kraju pozostała natomiast równolatka Betty Akny, Miss Yuma (ur. jako Yolanda Ayingono, 1980 r. – Evinayong, prowincja Centro Sur, Gwinea Równikowa). Jej twórczość mocno nawiązuje do miejsca, w którym żyje. Śpiewa jedynie w języku fang udanie łącząc lokalne rytmy z muzyką soul lub reggae. Poniżej jeden z przebojów Miss Yumy, utwór o tytule „Siman Ma”.

Barack Obama był prezydentem Stanów Zjednoczonych, a przy tym osobą niezwykle lubianą i szanowaną. Gwinea Równikowa również ma swojego Obamę. A nawet dwóch, bo obecnym premierem kraju jest Francisco Pascual Obama Asue. Ale ksywkę Obama nosi też jeden z wokalistów gwinejskich średniego pokolenia. Czasami, dla rozróżnienia, występuje jako Obama-K’. Poniżej zamieszczam jego utwór pt. „Andámán Ma Múan”.

Kobiece gwiazdy też nie unikają ciekawych pseudonimów scenicznych. Ot choćby pani występująca jako Barby, którą poniżej można usłyszeć w żywiołowym utworze pt. „Emod Madjing”.

Krazé Negrozé (ur. jako Marcos Ela Edjang, II 1956 r. – Madryt, Hiszpania) to pionier gwinejskiego hip-hopu. Przez pewien czas występował z grupą 995, ostatnio postawił na karierę solową. Poniżej utwór „Barrio Balsamo” pochodzący z jego debiutanckiej płyty rapera zatytułowanej „Tempo Muerto” a wydanej w 1992 r.

Innym przedstawicielem hip-hopu z Gwinei Równikowej jest Meko Nko Roku (ur. 1975 r. – Malabo, Gwinea Równikowa), znany po prostu jako Meko. Artysta ten również początkowo wystąpował w grupie 995, a później nagrał płytę ze wspomnianym wcześniej Krazé Negrozé. Od 2004 r. działa samodzielnie. Poniżej jeden z utworów Meko, nagranie „Ya No Hables Más Corazón”.

Najnowocześniejsze brzmienie Gwinei Równikowej prezentuje artysta o pseudonimie Lil’ G. On to przy pomocy przyjaciół o równie frapujących ksywkach: Black Shark, Mba oraz Melo Boy nagrał utwór „Na Tokajo Na Ve”, który zamieszczam poniżej.

Pierwsze 37 lat niepodległości Gwinei Równikowej przyniosło światu kilku ciekawych artystów, jak choćby duet Las Hijas del Sol, ale dopiero rok 2005 okazał się przełomowy. Wtedy to swoją pierwszą płytę wydała María Concepción Balboa Buika (ur. 11.05.1972 r. – Palma de Mallorca, Majorka, Hiszpania), znana jako Concha Buika lub po prostu Buika. Dziś to bezsprzecznie najbardziej rozpoznawalna na świecie osoba o korzeniach z Gwinei Równikowej. Wprawdzie nie urodziła się w Afryce, ale jej rodzice, Juan Balboa Boneke i Honorina Buika, pochodzili właśnie z tego równikowego kraju. Artystka nieukrywająca swej orientacji biseksualnej nagrała do tej pory 6 płyt zdobywając wiele nagród muzycznych, w tym Latin Grammy 2010 w kategorii Best Traditional Tropical Album za krążek „El último Trago”. Poniżej jeden z utworów z tej właśnie płyty, nagranej z kubańskim pianistą i kompozytorem Chucho Valdésem, piosenka tytułowa.

Dodaj komentarz