Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze im. Tadeusza Sygietyńskiego – w trzech aktach.
Odsłona 1
Film Pawła Pawlikowskiego pt. „Zimna wojna”. Kandydat do Oscara 2018 w kategorii Najlepszy Film Zagraniczny. Nie wygrał, choć wg mnie był lepszy zarówno od zwycięzcy (nudnawa „Roma” Alfonso Cuaróna), jak i od poprzedniego dzieła reżysera, czyli „Idy”.
„Zimna wojna” to przede wszystkim opowieść o miłości Zuli (w tej roli Joanna Kulig) i Wiktora (Tomasz Kot), ale to także historia przedstawiająca formowanie się pierwszego ogólnopolskiego zespołu pieśni i tańca. W filmie ów zespół nosi nazwę Mazurek, choć nietrudno znaleźć wiele analogii do powstałego w 1948 r. Mazowsza. Mało tego, niektórymi filmowymi artystami Mazurka są… prawdziwi śpiewacy i tancerze PZLPiT „Mazowsze”, jak choćby Izabela Andrzejak, Kamila Borowska, Katarzyna Ciemniejewska czy Piotr Kiełbasa.
Sukces „Zimnej wojny” powinien być także sukcesem Mazowsza, jednakowoż nikt z promotorów filmu nie wpadł na pomysł, by wszędzie mówić o protoplastach Mazurka. Polscy widzowie, szczególnie ci starsi, nie mieli trudności z wyłapaniem o jaki zespół chodzi, osoby spoza Polski już niekoniecznie.
W ramach ciekawostek można jeszcze dodać, że pierwotnie w „Zimnej wojnie” miał wystąpić inny folkowy ansambl – Zespół Pieśni i Tańca „Łódź”, ale Paweł Pawlikowski tak się zachwycił twórczością Mazowsza, że to właśnie członkowie tej formacji pojawiają się na ekranie.
Na dole dzisiejszego wpisu zamieszczam utwór przewodni „Zimnej wojny”, nagranie „Dwa serduszka, cztery oczy”, tym razem w wersji z 1992 r.
Odsłona 2
Kościół pod wezwaniem Bogurodzicy Maryi na warszawskim Bemowie, koniec stycznia 2020 r. Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze występuje z koncertem kolęd i pastorałek. Już na pół godziny przed występem brakuje miejsc siedzących. Chętni, do posłuchania i zobaczenia Mazowsza, w większości osoby +60, zajmują niemal każdy skrawek świątyni. Co ciekawe, występ Mietka Szcześniaka, który odbył się tydzień wcześniej w innym bemowskim kościele, ale w ramach tego samego projektu kolędowania, nie zgromadził aż takich tłumów, choć według mnie był bardzo udany. Czy to samo można powiedzieć o tym, co zaprezentował PZLPiT „Mazowsze”? Z pewnością było to coś diametralnie innego niż koncert M. Szcześniaka. Kaliszanin zaśpiewał kilka utworów ze swoich autorskich płyt. W żadnym wypadku nie były to kolędy czy pastorałki, ale mimo wszystko pasowały zarówno do nastroju wydarzenia, jak i do miejsca, w którym owo wydarzenie się odbywało. Natomiast Mazowsze skupiło się wyłącznie na kolędach i pastorałkach, co niezmiernie podobało się zgromadzonej w kościele publiczności. Bardzo trudno porównać oba koncerty.
Odsłona 3
Około 2 lat temu wpadła mi w ręce wcale nienowa publikacja książkowa Jerzego Dubrowskiego zatytułowana „Z Mazowszem w krajach Azji”, wydana Ludową Spółdzielnię Wydawniczą we wrześniu 1961 r. Autor, z zawodu lekarz, uczestniczył w tournée, jakie w pierwszej połowie 1960 r. odbyło Mazowsze odwiedzając Koreę Północną, Chiny, Hongkong oraz Japonię, i wszystko to skrupulatnie opisał. Oto kilka fragmentów tej ciekawej książki:
Koncert w Phenianie (Pjongjang):
„Na scenie już kujawiak. Iwona Bukowska i Janek Dybul świetni. Widownia zaczyna rozgrzewać się na dobre. Po kujawiaku znów skandowane brawa. Wchodzi osiem „góralek”. Ciekawe, jak teraz zachowa się publiczność? Kapela góralska z miejsca nadaje duże tempo. Witek Zapała i Halusia Krzesiak jak zawsze idealni. Niemal cała ich solówka upływa na brawach”.
Koncert w Szanghaju:
„Koniec szóstego i ostatniego koncertu w Szanghaju. Przy otwartej kurtynie na scenę wnoszą kilka olbrzymich koszów z kwiatami. Jeden z miejscowych działaczy wręcza Mirze Zimińskiej-Sygietyńskiej bukiet biało-czerwonych róż. Wacek Żukowski pomału opuszcza kurtynę. Będzie musiał to robić jeszcze siedem razy”.
Koncert w Tokio:
Recenzja w „Mainichi Shimbun” zajmuje dwie i pół szpalty, a oto wyjątki: „Jedne po drugich, jak na wystawie, ukazują się piękne kostiumu z różnych regionów Polski. […] Szczególnie interesujące są tańce góralskie , wykonywane z autentycznymi ciupagami. […] Liryzm muzyki, skończona doskonałość chóru. […] Publiczność była szczególnie oczarowana słysząc swą własną piosenkę „Kojo no Tsuki”, nie tylko znakomicie zaśpiewaną, ale również poprawnym językiem japońskim”.
Mazowsze
Pełna nazwa: Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego
Obecny skład zespołu: Izabela Andrzejak (tancerka, śpiewaczka), Marta Andrzejowska (tancerka, śpiewaczka), Oksana Babenko (Оксана Бабенко, ur. Ukrainia, tancerka, śpiewaczka), Mychajło Babij (Михайло Бабій, ur. Ukraina, tancerz), Andrei Baravik (Андрей Боравик, ur. Ukraina, śpiewak), Agata Barwinek-Bembinow (śpiewaczka), Aleksandra Bobrowska (tancerka), Jacek Boniecki (dyrektor, dyrygent), Piotr Borek (śpiewak), Alicja Borkowska (śpiewaczka), Kamila Borowska (tancerka, śpiewaczka), Milena Burchardt (tancerka. śpiewaczka), Milena Burdalska (śpiewaczka, tancerka), Robert Caban (śpiewak, tancerz), Katarzyna Ciemniejewska (tancerka, śpiewaczka), Maria Czechlewska (śpiewaczka, tancerka), Adam Czechlewski (tancerz), Ewa Czeluśniak (skrzypaczka), Jarosław Dąbrowski (tancerz, śpiewak), Marcos de Lima (ur. 1988 r. – Kurytyba, Parana, Brazylia, tancerz), Krzysztof Fijak (tancerz), Piotr Firlej (wiolonczelista), Anna Gabriel (tancerka), Gracjana Graczyk (tancerka, śpiewaczka), Justyna Grobelna (tancerka, śpiewaczka), Gabriela Grzanowska (śpiewaczka, tancerka), Monika Gwiazda (tancerka), Wojciech Gwiszcz (ur. Strzyżów, Polska, kierownik orkiestry), Piotr Holz (śpiewak, tancerz), Magdalena Jankowska (tancerka, śpiewaczka), Lubomir Jarosz (ur. 14.02.1982 r. – Warszawa, Polska, trębacz), Izabela Jaskólska-Stańczak (ur. 1983 r. – Warszawa, Polska, skrzypaczka), Martyna Kamińska (śpiewaczka, tancerka), Dawid Kaptur (tancerz, śpiewak), Łukasz Karauda (śpiewak), Marlena Karwowska (tancerka), Paweł Kasprzak (tancerz, śpiewak), Agata Kawełczyk (ur. Łódź, Polska, śpiewaczka, tancerka), Piotr Kiełbasa (tancerz), Sylwia Klan (śpiewaczka, tancerka), Bartosz Kowalik (flecista), Piotr Kowalski (waltornista), Anna Kowynia (ur. Kraków, Polska, skrzypaczka), Magdalena Kozber-Żarów (ur. Bydgoszcz, Polska, wiolonczelistka), Rafał Kozyra (perkusista), Krzysztof Krajewski (klarnecista), Marian Krężel (klarnecista), Ewa Krzempek (wiolonczelistka), Łukasz Krzętowski (fagocista), Anna Kudyba (tancerka, śpiewaczka), Anna Kushnir (Анна Кушнір, ur. Ukraina, śpiewaczka), Kamila Kuźma (ur. Włocławek, Polska, śpiewaczka, tancerka), Karolina Kuźma (śpiewaczka, tancerka), Damian Kuźnik (tancerz, śpiewak), Agnieszka Kwiecień (śpiewaczka, tancerka), Mirosław Laskowski (akompaniator), Robert Lipiński (tancerz), Artur Liszka (tancerz, śpiewak), Mateusz Ludwikowski (tancerz), Maxime Luna Kirschbach (ur. Mons, Hainaut, Belgia, śpiewak, tancerz), Dominika Ładziak (tancerka, śpiewaczka), Anna Łapińska (śpiewaczka, tancerka), Katarzyna Łazarewicz (tancerka, śpiewaczka), Anna Łukawska (śpiewaczka, tancerka), Filip Magnuski (ur. Piastów, Polska, śpiewak, tancerz), Martyna Mańkowska (tancerka, śpiewaczka), Jan Mazepa (śpiewak, tancerz), Ivan Melesh (Іван Мелеш, ur. Ukraina, tancerz), Katarzyna Miąsik (śpiewaczka), Filip Micek (ur. Dębica, Polska, śpiewak), Wioletta Milczuk (kierownik zespołu tańca), Karolina Mitkiewicz (śpiewaczka, tancerka), Tomasz Mocała (trębacz), Izabela Moskal (altowiolistka), Wiktor Moskal (tancerz), Siergiej Morozow (Сергей Морозов, akompaniator), Sylwia Mróz-Celuch (ur. Warszawa, Polska, altowiolistka), Monika Muszka (śpiewaczka, tancerka), Michał Muziński (tancerz, śpiewak), Piotr Muziński (śpiewak, tancerz), Aleksandra Myczkowska (śpiewaczka, tancerka), Jędrzej Nalaskowski (skrzypek), Marcin Nowak (śpiewak, tancerz), Hanna Nowakowska (śpiewaczka, tancerka), Radosław Nur (kontrabasista), Maximilian Obrocki (ur. Brisbane, Queensland, Australia, tancerz, śpiewak), Katarzyna Olszewska (skrzypaczka), Paulina Patora (tancerka, śpiewaczka), Jakub Piaszczyk (waltornista), Rafał Piłasiewicz (ur. Białystok, Polska, puzonista), Justyna Pinkwart (flecistka), Dajana Piotrowska (ur. Luzino, woj. pomorskie, Polska, tancerka, śpiewaczka), Justyna Płaneta (śpiewaczka, tancerka), Joanna Płonka (tancerka), Anna Podleśna-Guarize (tancerka), Paweł Popielecki (tancerz, śpiewak), Ewa Pomianowska (skrzypaczka), Marcin Poprawski (trębacz), Sylwia Puzdrowska (tancerka, śpiewaczka), Dorota Rak (tancerka), Mykhailo Riakhovskyi (Михайло Ряховський, ur. Ukraina, tancerz), Vitali Regel (Віталій Регель, klarnecista), Joanna Romejko (skrzypaczka), Sylwia Rosińska (altowiolistka), Mariusz Rybski (kontrabasista), Katarzyna Sajewiec (tancerka, śpiewaczka), Maria Salwińska (tancerka, śpiewaczka), Waleria Sawczenko (Валерія Савченко, ur. Ukraina, akompaniatorka), Jerzy Sawicki (śpiewak, tancerz), Rafał Sawko (tancerz), Edyta Sędzik (ur. Grybów, Polska, śpiewaczka, tancerka), Krystian Segda, Mateusz Składanowski (tancerz), Krzysztof Sobiak (tancerz, śpiewak), Natalia Solczyńska (śpiewaczka, tancerka), Kamil Sosin (śpiewak, tancerz), Serghei Staruhin (Сергей Старухин, śpiewak, tancerz), Klemens Starybrat (ur. 03.03.1990 r., dyrygent), Mateusz Sułtanowski (ur. Zielona Góra, Polska, tancerz, śpiewak), Anna Szafran (tancerka, śpiewaczka), Tomasz Szczepanik (śpiewak, tancerz), Paulina Szelerska (śpiewaczka, tancerka), Ewelina Szmidel (tancerka, śpiewaczka), Monika Szulińska (perkusistka), Jakub Szyba (tancerz, śpiewak), Krzysztof Ślimak (śpiewak, tancerz), Marek Światłowski (śpiewak, tancerz), Samuel Świdurski, Katarzyna Tomasik (śpiewaczka, tancerka), Piotr Tomasik (śpiewak, tancerz), Paweł Tomaszewski (wiolonczelista), Alesia Turonak (Алеся Туронак, ur. Białoruś, śpiewaczka), Olena Volkovych (Олена Волкович, ur. Ukraina, tancerka), Mateusz Wasiucionek (altowiolista), Iwona Wieczorek (skrzypaczka), Małgorzata Wilczyńska (wiolonczelistka), Ewelina Wiśniewska-Król (oboistka), Karolina Włodarczyk (śpiewaczka, tancerka), Maciej Włodarczyk (tancerz), Agata Wojciechowska (oboistka), Dariusz Wosiura (skrzypek), Daniel Woźniak (fagocista), Dorota Woźniak-Mocarska (wiolonczelistka), Małgorzata Wójcicka (śpiewaczka, tancerka), Katarzyna Wróblewska (tancerka), Klaudia Wykrytowicz (tancerka, śpiewaczka), Anna Wyłupek (śpiewaczka), Magdalena Zalipska (tancerka), Piotr Zalipski (tancerz), Mateusz Zawada (tancerz, śpiewak), Marzena Zawierska-Nalaskowska (skrzypaczka), Wojciech Zieliński (śpiewak, tancerz), Mirosław Ziomek (dyrygent).
Wybrani byli członkowie zespołu: Iwona Bukowska, Jan Dybul, Jadwiga Hryniewicka (ur. 20.06.1903 r. – Niżny Nowogród, Rosja – zm. 19.06.1988 r. – Warszawa, Polska), Włodzimierz Izban (ur. 25.02.1960 r. – Chodzież, woj. poznańskie, Polska), Włodzimierz Jakubas (ur. 1942 r.), Irena Jezierska (ur. 30.09.1930 r. – Rokitno, woj. warszawskie, Polska – zm. 06.12.2011 r. – Warszawa, Polska), Stanisław Jopek (ur. 10.10.1935 r. – Lwów, Polska – zm. 01.08.2006 r. – Warszawa, Polska), Jacek M. Kalinowski, Lidia Korsakówna (ur. 17.01.1934 r. – Baranowicze, Polska – 06.08.2013 r. – Konstancin-Jeziorna, woj. mazowieckie, Polska), Danuta Kowalska (ur. 19.01.1955 r. – Warszawa, Polska), Halina Krzesiak, Brygida Linartas (ur. 1945 r.), Bożena Mamontowicz-Łojek (ur. 22.12.1937 r. – Polska – zm. 10.04.2010 r. – Smoleńsk, Rosja), Irena Santor (ur. 09.12.1934 r. – Papowo Biskupie, woj. pomorskie, Polska), Tadeusz Sygietyński (ur. 24.09.1896 r. – Warszawa, Rosja – zm. 19.05.1955 r. – Warszawa, Polska), Witold Idzi Zapała (ur. 05.06.1935 r. – Dziurów, woj. kieleckie, Polska), Mira Zimińska-Sygietyńska (ur. 22.02.1901 r. – Płock, Rosja – zm. 26.01.1997 r. – Warszawa, Polska).
Wybrane płyty: „Music of Poland” (1952), „Mazowsze śpiewa kolędy” (1964), „Ukochany kraj” (1992), „Złota kolekcja” (2000), „Przystanek Woodstock 2013” z Gooralem (2013).
Ważniejsze utwory: „Dwa serduszka, cztery oczy” (1948), „To i hola” (1951), „Kukułeczka” (1952), „Łowiczanka” (1956), „W moim ogródecku bis” z Gooralem (2013).
Niektóre odznaczenia i nagrody: Nagroda Państwowa I stopnia (1951), Odznaka Tysiąclecia (1966), Srebrny Medal ONZ (1973), Wielka Nagroda VI Międzynarodowego Chińskiego Festiwalu Sztuki Ludowej Huangshan-Pekin (2004), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2018).
Wybrane publikacje poświęcone Mazowszu: „Mazowsze tańczy i śpiewa” – Alojzy Sroga i Tadeusz Kruk (Iskry, 1960), „Z Mazowszem w krajach Azji” – Jerzy Dubrawski (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1961), „Tadeusz Sygietyński i jego Mazowsze” – Anna Mizikowska (Oficyna Wydawnicza Rytm, 2004).
Strona internetowa: TUTAJ
