Kilkanaście dni temu walkę z rakiem przegrała najbardziej znana na świecie wokalistka palestyńska, Rim Banna. Artystka zmarła w swoim rodzinnym Nazarecie w wieku 51 lat. Przegrała dziewięcioletnii bój z nowotworem piersi.
Kiedy w 2014 r. dziennikarz egipskiej gazety „The Cairo Post” Mohamed Ali zapytał piosenkarkę o wyniki aktualnych badań lekarskich ta odpowiedziała, że są na tyle dobre, by móc dalej śpiewać i występować podczas koncertów. Śpiewała i koncertowała przez następne 4 lata, dopóty dopóki mogła.
Rim Banna przyszła na świat w połowie lat 60. XX w. w biblijnym mieście Nazaret, zwanym po arabsku an-Nasira. Tak, jak niemal co trzeci mieszkaniec Nazaretu Rim była chrześcijanką, a dokładniej ewangeliczką. Przy okazji warto nadmienić, że w Palestynie na chrześcijan mówi się… nasrani. Oczywiście nie ma to nic wspólnego z polskim wulgaryzmem. Po prostu w Nazarecie zawsze było dużo chrześcijan, a słowo „nasrani” to arabskie określenie mieszkańców miasta. Po ukończeniu Ewangelickiej Szkoły Średniej w Nazarecie Rim Banna wyjechała do Moskwy aby kontynuować naukę w prestiżowym Instytucie Muzyczno-Pedagogicznym im. Gniesinych (obecnie Rosyjska Akademia Muzyki im. Gniesinych). Na marginesie można dodać, że placówkę tę założyły trzy siostry: Jewgienija, Jelena i Marija Gniesine, które były… córkami rabina. Żydowskie pochodzenie fundatorek szkoły nie przeszkodziło Palestynce w sześcioletnich studiach. Mało tego, w czasie pobytu w stolicy Rosji Rim Banna zakochała się w ukraińskim gitarzyście Leonidzie Aleksejence, z którym 10 lat później wzięła ślub.
Pierwsze dwa albumy Rim Banny (w tym debiutancki „Jafra”, czyli „Wiosna”, z 1985 r.) zostały wydane w formie kaset audio jeszcze w okresie jej studiów w Moskwie i dziś uchodzą za kolekcjonerskie rarytasy. Równie ciężko jest określić styl śpiewania Palestynki. Na pewno nie są to typowe dla Egiptu i Libanu dźwięki shaabi. Twórczości Rim Banny nie można także zakwalifikować do bardziej folkowego gatunku baladi. Sama piosenkarka nigdy nie szufladkowała swojej twórczości. W jednym z wywiadów powiedziała: „Jestem ogólnie znana w Palestynie. Kiedy daję koncert to jest on dla wszystkich. Dla zwykłych robotników, dla kobiet, dla gospodyń domowych, a nie tylko dla wybrańców. Moje płyty to różne gatunki muzyczne. Bardzo lubię prezentować coś nowego za pomocą różnych instrumentów oraz mojego głosu. Podoba mi się to, że mam swój prywatny gatunek muzyczny”.
Po ukończeniu studiów i powrocie do Nazaretu Rim Banna wzięła się za nagrywanie własnych wersji tradycyjnych dziecięcych piosenek palestyńskich. Płyty (kasety) „Hilm” (znana także jako „The Dream”, 1993), „Amar Abu Leili” („New Moon” z 1996) oraz „Mukaghat” z 1996 r. w samej Palestynie cieszyły się sporym powodzeniem. Oczywiście na owych albumach było także sporo oryginalnych kompozycji autorki, a wiele tekstów jej piosenek opisywało cierpienia młodych Palestyńczyków zmuszonych do życie pod izraelskim jarzmem.
Świat poznał Rim Bannę za sprawą jej płyty „The Mirrors of My Soul” („Lustra mojej duszy”) nagranej w Norwegii w 2005 r. Śpiewającą w europejskim stylu artystkę wspomógł muzycznie kwartet norweskich muzyków: Elvind Aarset na gitarze, David Wallumrød na instrumentach klawiszowych, Gjermund Silset na gitarze basowej oraz Rune Arnesen na perkusji. Choć styl tego albumu różnił się od poprzednich nagrań Banny to jednak teksty (w książeczce dołączonej do płyty były angielskie tłumaczenia słów) nadal mówiły o cierpieniach Palestyńczyków i ich walce o wolność. Szczególnie dwie kompozycje zasługują tutaj na większą uwagę. Utwór „Malek” uważam za jeden z najlepszych mariaży pomiędzy muzyką tzw. Zachodu a śpiewem z Bliskiego Wschodu. Aranżacja utworu jest na wskroś jazzowa, lecz arabski wokal Rim Banny tworzy wrażenie niezwykłej świeżości, uczucie czegoś, czego jeszcze nie słyszeliśmy. Z kolei kompozycja „Sarah”, jedna z piękniejszych ballad, jakie usłyszałem w życiu, dedykowana jest wszystkim palestyńskim dzieciom zabitym przez żydowskich żołdaków. Tytułowa Sarah była małą chrześcijańską dziewczynką zamordowaną przez izraelskiego żołnierza. Utwór ten zamieszczam na dole wpisu.
Trzeba jednak dodać, że płyta „The Mirrors of My Soul” nie była pierwszym spotkaniem Rim Banny z Norwegią. Dwa lata wcześniej, w 2003 r., ten sam norwerski producent Erik Hillestad poprosił artystkę z Palestyny o zaśpiewanie na składance „Lullabies from the Axis of Evil”, na której znalazły się kołysanki śpiewane przez piosenkarki z krajów dotkniętych wojną i/lub zniewoleniem, czyli z Iraku, Iranu, Korei Północnej, Syrii, Palestyny i Afganistanu. Rim Banna zaśpiewała 2 utwory, oba w duetach ze Skandynawkami. „Ya Leyl Ma Atwalak” („Niekończąca się noc”) wykonała z Norweżką Kari Bremnes, zaś „Nami Ya La’aubi” („Śpij moja lalko”) z Dunką Annisette Koppel.
Dwa lata po Lustrach duszy światło dzienne ujrzała kolejna nastrojowa płyta piosenkarki z Nazaretu – „Seasons Of Violet – Lovesongs From The Palestine” i została ona przyjęta przez krytykę tak samo dobrze, jak poprzednie dzieło Rim Banny. Komplet trzech płyt długogrających nagranych w Norwegii uzupełnił album „Aprim Blossoms” z 2009 r., który znów artystka poświęciła palestyńskim dzieciom. Sama miała trójkę potomstwa, a jako że nosiła mało spotykane imię to i oryginalnymi imionami obdarzyła swoich milusińskich. Córkę nazwała Baysalan (kwiat), zaś synów Ursalem (nazwa Jerozolimy u arabskich chrześcijan) oraz Qamran (z języka perskiego: dostatni).
W 2011 r. słynny Quincy Jones wyprodukował nagranie „Bokra” („Jutro”) w którym występuje 24 artystów z 16 krajów, m.in. mająca libańskie korzenie Kolumbijka Shakira, pochodzący z Senegalu Akon, tunezyjska megagwiazda Latifa, najsłynniejszy wokalista z Iraku Kadhim as-Saher oraz Rim Banna. Utwór ma na tę chwilę ponad 17 milionów wyświetlenie na Youtube.
Ostatnią wydaną za życia Rim Banny płytą jest krążek „Lam Tikoun Talq Hayati” z 2017 r.. Więcej artystka z Nazaretu nic już nie nagra. Walcząc o prawa człowieka sama przegrała wojnę z ciężką chorobą. Nie doczekała się wyzwolenia swojego kraju spod izraelskiej okupacji, podobnie jak nie doczekał tego Yasser Arafat, któremu poświęciła jedną ze swych piosenek.
Rim Banna (arab. ريم بنا)
Ur. 08.12.1966 r. – Nazaret, Palestyna.
Zm. 24.03.2018 r. – Nazaret, Palestyna.
Mąż: Leonid Alexeyenko (2001-2010, rozwód), 3 dzieci: córka Baylasan oraz 2 synów: Ursalem i Qamran.
Wybrane płyty: „Jafra” (1985), „The Dream” (1993), „The Mirrors of My Soul” (2005), ” Seasons Of Violet – Lovesongs From The Palestine” (2007), „Lam Tikoun Talq Hayati” (2017).
Ważniejsze utwory: „Beit-Allah” (2002), „Ya Leyl Ma Atwalak” z Kari Bremnes (2003), „Malek” (2005), „Sarah” (2005), „Bokra” z kilkudziesięcioma wykonawcami (2011).
Strona na FB: www.facebook.com/rimbannaofficial
