Kiedy kilkanaście dni temu Polacy opłakiwali Irlandkę Dolores O’Riordan, która ze swoją grupą The Cranberries wylansowała zaledwie jeden przebój (do znudzenia grany przez polskie stacje radiowe kawałek „Zombie”), reszta świata, a na pewno jej francuskojęzyczna część, ciągle nie mogła uwierzyć w śmierć France Gall, wokalistki, która w czasie swojej 35-letniej kariery miała więcej hitów niż The Cranberries płyt długogrających. A do tego w 1965 r., jako osiemnastolatka, wygrała w barwach Luksemburga konkurs Eurowizji. Brawurowo zaśpiewała wtedy piosenkę o lalce, „Poupée de cire, poupée de son”, skomponowaną przez samego Serge’a Gainsbourga. Utwór ten zamieszczam na dole wpisu.
France Gall urodziła się w 1947 r. jako Isabelle Geneviève Marie Anne Gall. Była rodowitą paryżanką, a za sprawą rodziców w jej krwi płynęła muzyka. Ojciec, Robert Gall, tworzył słowa piosenek m.in. dla Edith Piaf i Charlesa Aznavoura. Matka, Cécile Berthier, była piosenkarką, a do tego córką Paula Berthiera, współzałożyciela znanego w świecie chłopięcego chóru Les Petits Chanteurs à la Croix de Bois.
Już pierwsza nagrana przez młodziutką, bo zaledwie szesnastoletnią piosenkarkę, piosenka okazała się hitem. Utwór „Ne sois pas si bête” („Nie bądź taki głupi”) sprzedał się w 200 tys. egzemplarzy! Kolejna propozycja, „N’écoute pas les idoles” („Nie słuchaj idoli”), dotarła do pierwszego miejsca francuskiej listy przebojów, pozostając na niej przez 3 tygodnie. W tym samym 1964 r. France Gall zadebiutowała na scenie, otwierając koncerty Sachy Distela w Belgii. Styl, w jakim śpiewała młoda blondwłosa gwiazda zwany był yé-yé (od angielskiego „Yeah! Yeah!”). Były to z reguły melodyjne utwory o dość prostym, ale w żadnym wypadku prostackim tekście, bardzo szybko wpadające w ucho.
Debiutancki rok France Gall przypieczętowała aż trzema płytami długogrającymi, a ta wydana w grudniu zawierała utwór, który do dziś najbardziej kojarzy się Francuzom z tą właśnie piosenkarką – „Sacré Charlemagne” („Św. Karol Wielki„). Samo nagranie to rodzaj podziękowania dla wielkiego władcy – Francuzi uznają go za wynalazcę szkoły, bo to właśnie za panowania Karola Wielkiego wprowadzono obowiązek szkolny dla dzieci. Temat może i poważny, ale zaśpiewany jak najbardziej w duchu yé-yé przypomina dziecięcą wyliczankę.
W 1965 r. nastąpił wspomniany już wcześniej sukces France Gall na Eurowizji w barwach Luksemburga. Dodajmy, że nie było to ani pierwsze ani ostatnie zwycięstwo tego małego księstwa. Luksemburg (który nie uczestniczy w Eurowizji od 28 lat!) triumfował w konkursie aż 5 razy, lecz ani razu nie przyczynił się do tego rodowity mieszkaniec (oprócz France Gall wygrała trójka innych Francuzów: Jean-Claude Pascal, Anne-Marie David i Corinne Hermès oraz… Greczynka Vicky Leandros). Sukces „Poupée de cire, poupée de son” sprawił, że o France Gall usłyszała nie tylko cała Europa, ale i świat, z Japonią na czele. Powstała nawet japońska wersja zwycięskiej piosenki („Shanson Afureru Ningyo”), śpiewana zarówno przez Gall, jak i później przez Mico (Mieko Hirota). Ale to nie japoński, i nawet nie francuski, był językiem w którym France Gall nagrywała w latach 1966-1972 najwięcej utworów. Tym językiem był… niemiecki. Do dziś nasi zachodni sąsiedzi nucą takie przeboje France Gall jak „Ich liebe dich, so wie du bist” („Kocham cię takiego, jakim jesteś”), „Mein Herz kann man nicht kaufen” („Moje serce nie jest na sprzedaż”) czy „Zwei Apfelsinen im Haar” („Dwie pomarańcze w moich oczach”), będącym coverem brazylijskiego utworu „A Banda” z repertuaru Chico Buarque i Nary Leão.
Oczywiście i w rodzimej Francji nie zabrakło Gall sukcesów muzycznych oraz wylansowanych hitów, choćby takich jak „Les Leçons particulières” („Lekcje prywatne”) czy „J’ai retrouvé mon chien” („Znalazłam mojego psa”). Były to jednak nagrania skierowane do młodzieży. W 1968 r. 21-letnia France Gall zakończyła współpracę z Serge’em Gainsbourgiem oraz Wytwórnią Philips i związała się z La Compagnie, z czego bardzo zadowolony był jej ojciec. Z tego czasu pochodzą m.in. przeboje „Les Années folles” („Rozkrzyczane lata dwudzieste”), „L’Orage” („Burza”) (z tym utworem, ale śpiewanym po włosku, France Gall wystąpiła na Festiwalu w San Remo) oraz nagranie poświęcone walce z terrorem prezydenta Ferdinanda Marcosa na Filipinach „La Manille et la révolution” („Manila i rewolucja”).
W 1974 r. Gall nawiązała współpracę z Michelem Bergerem (prawdziwe nazwisko Michel Jean Hamburger), uznanym piosenkarzem i autorem tekstów. Efektem tego był pierwszy od kilku lat przebój ciągle młodej, bo zaledwie 27-letniej wokalistki – „La Déclaration d’amour”. Dwa lata później deklaracja miłości znalazła swe potwierdzenie na ślubnym kobiercu – Michel i France zostali mężem i żoną. Potem zwyczajowo był czas na życie rodzinne, wychowanie dwójki dzieci, ale także na pracę w ramach wolontariatu. W 1985 r. France Gall dołączyła do projektu Chanteurs sans Frontières (Piosenkarze bez Granic, nawiązanie do Lekarzy bez Granic), czyli grupy artystów, którzy wzorem Band Aid nagrali piosenkę, z której dochód poszedł na pomoc głodującym Etiopczykom. Oczywiście nie był to pierwszy kontakt France Gall z Afryką, bo Paryżanka od lat jeździła do Senegalu, a w 1990 r. kupiła nawet niewielki apartament na słynnej wyspie Gorée w pobliżu Dakaru.
Nadszedł rok 1987. Ciągle zauroczone Senegalem France Gall wydała płytę „Babacar” (tytuł nawiązywał do imienia senegalskiego chłopca, którego spotkała piosenkarka). Tytułowe nagranie, do którego powstał ciekawy klip, osiągnęło pewien sukces, ale dopiero poświęcona Elli Fitzgerald piosenka „Ella, elle l’a” (gra słów, mniej więcej „Ella, ona to ma”) znów wywindowała France Gall na pierwsze miejsca list przebojów. Co ciekawe, nie we Francji, gdyż nad Sekwaną kawałek ten doszedł jedynie do pozycji numer dwa, ale za to w Niemczech i Austrii. 21 lat później „Ella, elle l’a” na warsztat wzięła belgijska wokalistka Katrien Verbeeck, znana jako Kate Ryan, i to jej wykonanie, niestety, puszczane jest dzisiaj w polskich stacjach muzycznych.
W 1992 r. światło dzienne ujrzała wspólna, dobrze przyjęta przez krytyków, płyta France Gall i jej męża, Michela Bergera „Double jeu”. Dobra passa i szczęście rodzinne nie trwało jednak długo. Kilka tygodni po premierze płyty Michel Berger zmarł na atak serca. W kwietniu 1993 r. u piosenkarki zdiagnozowano raka piersi, natomiast 4 lata później walkę z mukowiscydozą przegrała nastoletnia córka France, Pauline. Artystka niemal wycofała się z życia scenicznego.
France Gall zmarła niemal 4 miesiące po swoich 70. urodzinach.
France Gall
Prawdziwe nazwisko: Isabelle Geneviève Marie Anne Gall
Ur. 09.10.1947 r. – Paryż, Francja.
Zm. 07.01.2018 r. – Neuilly-sur-Seine, Île-de-France, Francja.
Mąż: Michel Berger (22.06.1976 – 02.08.1992, jego śmierć), 2 dzieci: córka Pauline i syn Raphaël Michel (ur, 02.04.1981).
Wybrane płyty: „N’écoute pas les idoles” (1964), „France Gall” (1973), „Babacar” (1987), „Double jeu” z Michelem Bergerem (1992), „France” (1996).
Ważniejsze utwory: „Ne sois pas si bête” (1963), „Poupée de cire, poupée de son” (1965), „Ich liebe dich, so wie du bist” (1969), „La Manille et la révolution” (1970), „Ella, elle l’a” (1987).
Strona internetowa: www.francegall.net
