Rok 2015 mamy za sobą. Pora na pierwsze podsumowania.
W zeszłym roku udało mi się obejrzeć w kinie, muzeach (np. przy okazji wystawy Years After Zero w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie pokazywano na specjalnych ekranach ok. 20 filmów) i tym podobnych miejscach 101 filmów z 43 krajów. Wśród nich sporo było krótkich metraży i filmów dokumentalnych oglądanych na rozmaitych festiwalach i przeglądach, ale myślę, że 1/3 z tej ponad setki to filmy fabularne.
Jak co roku przyznałem więc swoje prywatne, jak najbardziej wirtualne, nagrody filmowe – Jacole. Tym razem były 32 kategorie + 2 kategorie specjalne (Najlepsze Wydarzenie Pozafilmowe oraz Najgorszy Film 2015 r.).
Najlepszym filmem, który widziałem w 2015 r. okazał się bollywoodzki „English Vinglish”, z rewelacyjną kreacją Sridevi (otrzymała Jacola 2015 dla najlepszej aktorki). To historia na pozór szczęśliwej kobiety posiadającej zaradnego męża i dwójkę zdolnych dzieci, ale którą domownicy traktują jak zwykłą kurę domową, nieznającą nawet podstawowych słów w języku angielskim. To jeszcze bardziej determinuje kobietę do tego, by pokazać rodzince, że na naukę nigdy nie jest za późno. „English Vinglish” nominowałem aż w 6 kategoriach, film zdobył zaś 4 wirtualne statuetki (oprócz tych za najlepszy film i dla najlepszej aktorki także dla Najlepszego Filmu Azjatyckiego i za najlepszą muzykę dla Amita Trivediego). Zresztą jak dla mnie rok 2015 był rokiem wielkiego powrotu kina bollywoodzkiego. Kino Luna co jakiś czas raczyło nas nową premierą filmu z Indii. Z kolei w Kinie Praha był przegląd filmów bolly, na którym właśnie pokazano „English Vinglish” (tytułową piosenkę z tego filmu zamieszczam na spodzie wpisu, śpiewają Shilpa Rao i Amit Trivedi).
W pokonanym polu film w reżyserii Gauri Shinde zostawił dwa inne filmy indyjskie, oba świetne („Dum Laga Ke Haisha” i „Mardaani”) oraz dwa europejskie („Carte blanche” i francuskich „Imigrantów”). À propos „Carte blanche” to obraz Jacka Lusińskiego wygrał u mnie w kategorii Najlepszy Film Polski, zaś grający główną rolę Andrzej Chyra został uznany najlepszym aktorem.
Najlepszym reżyserem wybrałem za to Mauretańczyka Abderrahmane’a Sissako, choć jego film „Timbuktu” (nominowany do Oscara, przegrał z „Idą”) nieco mnie rozczarował.
W kategorii Najlepsza Rola Drugoplanowa nie było podziału na płcie. Wygrała tutaj Oprah Winfrey za wyrazistą grę w „Selmie” Avy DuVernay.
Na drugim biegunie znaleźli się twórcy „Białego cienia” („White Shadow”) z izraelskim reżyserem Noazem Deshem na czele. Muszę się przyznać, że film okazał się tak niezrozumiałym gniotem, że większość jego projekcji w krakowskim kinie Ars po prostu przespałem.
Podsumowując, zeszły rok pod względem proponowanych filmów uważam za udany. Oczywiście pomijam propozycje multipleksów, produkcje typu sześćdziesiąty James Bond, 7 część „Szybkich i wściekłych” czy 24. „Gwiezdnych wojen” – to zdecydowanie nie dla mnie.
Boleję jedynie nad obniżeniem się jakości filmów polskich. Owszem, „Carte blanche”, „Jeziorak”, „Ziarno prawdy” czy „Efekt domina” (znakomity dokument o współczesnej Abchazji) nie zawiodły. Ale nie można tego powiedzieć o całej reszcie. Rozczarowały zwłaszcza „Król życia” z Robertem Więckiewiczem i „Żyć nie umierać” z Tomaszem Kotem. Tak więc w temacie film polski, czekam na poprawę. Reszta może się nie zmieniać.
Jacole 2015 (ważniejsze kategorie; pogrubienie oznacza zwycięzcę):
FILM DLA DZIECI/MŁODZIEŻY:
„Bystry Bill. Film” („Blinky Bill: The Movie”, Australia, reż. N. Cleary, D. Taylor, A. Weight, A. Stadermann, 2015)
“Jak lew” (“Comme un lion”, Francja / Senegal, reż. S. Collardey, 2013)
“Kiedy spali” (“Quand ils dorment”, Maroko, reż. M. Touzani, 2012)
“Sekrety morza” (“Song of the Sea”, Irlandia, reż. T. Moore, 2014)
„Zaraza” („Yellow Fever”, Kenia, reż. N. Mukii, 2012)
KRÓTKI METRAŻ:
„Chic Point. Moda dla izraelskich punktów kontrolnych” („Chic Point: Fashion for Israeli Checkpoints”, Palestyna, reż. Sh. Waked, 2003)
„Jonasz” („Jonah”, Tanzania / Wielka Brytania, reż. K. Tavares, 2013)
„Wybulić bejs” (Kongo, „Chop My Money”, reż. Th. Anthony, 2014)
„Wyprawa na górę Zagualla” („Trip to Mount Zagualla”, Etiopia / RPA, reż. Th. Eshetu, 2006)
„Zaraza” („Yellow Fever”, Kenia, reż. N. Mukii, 2012)
FILM DOKUMENTALNY:
„Cicha inkwizycja” („A Quiet Inquisition”, Nikaragua / USA, reż. A. Zeka, H.S. Kahn, 2015)
„Dredowa opowieść” („Dreadlock Story”, USA / Francja / Jamajka / Indie, reż. L. Aïnouche, 2014)
„Efekt domina” (Polska / Niemcy, reż. E. Niewiera, P. Rosołowski, 2014)
„Uśpiony morderca” („Tales of the Grim Sleaper”, USA, reż. N. Bloomfield, 2014)
„Warszawiacy” (Polska, reż. Tôn Vân Anh, 2014)
FILM EUROPEJSKI:
„Carte Blanche” (reż. J. Lusiński, 2014)
„Efekt domina” (Polska / Niemcy, reż. E. Niewiera, P. Rosołowski, 2014)
„Imigranci” („Dheepan”, Francja, reż. J. Audiard, 2015)
„Rozbójnik” („Eşkıya”, Turcja, reż. Y. Turgul, 1996)
„W piwnicy” („Im Keller”, Austria, reż. U. Seidl, 2015)
NAJLEPSZA MUZYKA W FILMIE:
Manu Dibango za „Ceddo” (Senegal, reż. Ou. Sembène, 1977)
Sanjay Leela Bhansali za „Bajirao Mastani” (Indie, reż. S. Leela Bhansali, 2015)
Anu Malik za „Kochanego ciała nigdy za wiele” („Dum Laga Ke Haisha”, Indie, reż. Sh. Katariya, 2015)
Salim – Sulaiman za „Mardaani” (Indie, reż. P. Sarkar, 2014)
Amit Trivedi za „English Vinglish” (Indie, reż. G. Shinde, 2012)
NAJLEPSZA ROLA DRUGOPLANOWA:
Priyanka Chopra za „Bajirao Mastani” (Indie, reż. S. Leela Bhansali, 2015)
Maryam Hamid za „Bab’ Aziz” (Tunezja / Iran, reż. N. Khemir, 2005)
Mehdi Nebbou za „English Vinglish” (Indie, reż. G. Shinde, 2012)
Oprah Winfrey za „Selma” (USA, reż. A. Duvernay, 2014)
Adam Woronowicz za „Czerwony pająk” (Polska, reż. M. Koszałka, 2015)
NAJLEPSZY REŻYSER:
Jafar Panahi za „Taxi-Teheran” („Taxi”, Iran, 2015)
S.S. Rajamouli za „Baahubali” („Baahubali: The Beginning”, Indie, 2015)
Pradeep Sarkar za „Mardaani” (Indie, 2014)
Ousmane Sembène za „Ceddo” (Senegal, 1977)
Abderrahmane Sissako za „Timbuktu” (Mauretania / Francja, 2014)
NAJLEPSZA AKTORKA:
Paulina Galvez za „Adios Carmen” (Maroko, reż. M.A. Benamraoui, 2013)
Rani Mukerji za „Mardaani” (Indie, reż. P. Sarkar, 2014)
Türkân Şoray za „Dziewczyna w czerwonej chuście” („Selvi Boylum Al Yazmalım”, Turcja, reż. A. Yilmaz, 1977)
Sridevi za „English Vinglish” (Indie, reż. G. Shinde, 2012)
Kalieaswari Srinivasan za „Imigranci” („Dheepan”, Francja, reż. J. Audiard, 2015)
NAJLEPSZY AKTOR:
Andrzej Chyra za „Carte Blanche” (reż. J. Lusiński, 2014)
Kadir İnanır za „Dziewczyna w czerwonej chuście” („Selvi Boylum Al Yazmalım”, Turcja, reż. A. Yilmaz, 1977)
Ayushmann Khurrana za „Kochanego ciała nigdy za wiele” („Dum Laga Ke Haisha”, Indie, reż. Sh. Katariya, 2015)
Şener Şen za „Rozbójnik” („Eşkıya”, Turcja, reż. Y. Turgul, 1996)
Robert Więckiewicz za „Ziarno prawdy” (reż. B. Lankosz, 2015)
NAJLEPSZY FILM:
„Carte Blanche” (reż. J. Lusiński, 2014)
„English Vinglish” (Indie, reż. G. Shinde, 2012)
„Kochanego ciała nigdy za wiele” („Dum Laga Ke Haisha”, Indie, reż. Sh. Katariya, 2015)
„Imigranci” („Dheepan”, Francja, reż. J. Audiard, 2015)
„Mardaani” (Indie, reż. P. Sarkar, 2014)
—————————-
NAJGORSZY FILM JAKI WIDZIAŁEM W KINIE W 2015 roku:
„Biały cień” („White Shadow”, Tanzania / Niemcy / Włochy, reż. N. Deshe, 2013)
„Drzwi” („Exit”, Tajwan, reż. Chienn Hsiang, 2014)
„I jak Iran” („I comme Iran”, Belgia, reż. S. Azari, 2014)
„Teraz moja kolej” („I Am Here”, Chiny, reż. Fan Lixin, 2014)
„Vanatzovun Arshaluyse” (Armenia, reż. A. Igityan, V. Stepanyan, 2011)