Półtora miesiąca temu pożegnaliśmy wielkiego, choć niedużego wzrostem, aktora Romana Kłosowskiego. Dla sporej części Polaków był po prostu Maliniakiem, budowlańcem-mądralą z serialu „Czterdziestolatek” w reżyserii Jerzego Gruzy. Na spodzie dzisiejszego wpisu zamieszczam fragment wymiany zdań Maliniaka z inżynierem Karwowskim (Andrzej Kopiczyński). Ja podziwiałem Kłosowskiego także za świetną rolę w filmie „Kramarz” z 1990 r., na podstawie bardzo dobrej książki Edwarda Kozieła „Wspomnienia wędrownego kramarza”, gdzie wcielił się w tytułowego bohatera. Było to już niemal pod koniec jego filmowej kariery. Później Kłosowski pojawiał się w rolach stróżów, dozorców, działkowiczów lub pensjonariuszów domów spokojnej starości. Natomiast z początków występów przyszłego Maliniaka na szklanym ekranie najbardziej utkwiła mi grana przez niego postać Orsaczka w „Bazie ludzi umarłych” w reżyserii Czesława Petelskiego, na podstawie opowiadania Marki Hłaski. Roman Kłosowski był także, a może przede wszystkim aktorem teatralnym, występującym na scenach Szczecina, Łodzi czy Warszawy. Niektóre z przedstawień teatralnych sam wyreżyserował. Nie wiedziałbym o tym gdyby nie wydana w 2013 r. przez firmę Prószyński i S-ka książka Romana Kłosowskiego i Jagody Opalińskiej zatytułowana „Z Kłosem przez życie”. Poniżej kilka cytatów z owej publikacji.
O dorastaniu w Białej Podlaskiej:
„Czasy były wojenne, chodziłem już na tajne komplety i mogłem równocześnie zdobywać zawód. Niby tak, móc, mogłem, lecz gdy ojciec ujrzał pierwszy produkt – z nazwy walizka, z wyglądu kubeł śmieciarza – zmienił strategię, a wcześniej wydał oświadczenie:
-Romuś, słuchaj i zapamiętaj. Ludzie o moich rękach mówią, że są złote. Niestety, ciebie, synu, Bozia ubrała w palce z gówna. Trzeba szukać innej drogi”.
O reakcji widzów na rolę Maliniaka w serialu „Czterdziestolatek”:
„Nie ma rady. Usiłowałem zagadać Państwa teatralnymi premierami, kluczyłem serialowym duktem. Wszystko na nic. I tak Maliniak zęby szczerzy, a mnie się włos jeży. Ustępuję więc kolesiowi miejsca. Zresztą nawet gdybym nie ustąpił, on włazi bez pukania. Co tu deliberować. Typ ekspansywny i o dziwo… wciąż lubiany.
„Poznaję pana od tyłu”
„Maliniakowi się nie odmawia”
„Dla mnie jeden Maliniakowy cmok, please”
„Czy pan Maliniak jeszcze urośnie?”
To ledwie skrawki ulicznych komentarzy towarzyszących obywatelowi M.”.
O cieniach i blaskach życia aktora:
„Czy aktorzy piją więcej niż np. stolarze, marynarze, lekarze, dziennikarze? Jasne, że nie, ale często robią to hałaśliwie i przy jaskrawym świetle. Bywa więc, że już same odgłosy przekraczają skalę zjawiska. Kto? Gdzie? Z kim? – takimi pytaniami żywią się teraz tabloidy, a w minionych czasach szeptana plotka oraz fabularyzowana anegdota. No cóż, wyznam szczerze, nigdy nie cierpiałem na abstynencję. Natomiast nie zdarzył mi się ani występ pod wpływem, ani jazda z promilami”.
O jednej z ciekawszych swoich ról filmowych w obrazie „Czy jest tu panna na wydaniu?” z 1976 r.:
„Ogromna harówa, ale i ogromna frajda. Wszystkie moce szły do głównego bohatera Janusza Wrony. Młody chłopak mówił przez realia wsi Łachy, stanowiąc ich sedno. Kiedy prowadziłem Januszka w poszukiwaniu gospodarnej panny, to ja musiałem z nim chodzić, a nie on przy mnie. Bardzo ciekawie uszyte kino penetrujące wiejsko-miejskie zakola, ramy dokumentu wypełnione publicystyką, ironicznymi cytatami oraz balladowym oddechem”.
Roman Kłosowski
Ur. 14.02.1929 r. – Biała Podlaska, woj. lubelskie, Polska.
Zm. 11.06.2018 r. – Łódź, Polska.
Żona: Krystyna (12.04.1955-07.06.2013, jej śmierć), syn Tomasz.
Wybrane role teatralne: „Szczęście Frania” (Teatr Polski w Szczecinie, 1954), „Sen nocy letniej” (Praski Teatr Ludowy w Warszawie, 1964), „Szwejk” (Teatr Powszechny w Łodzi, 1976), „Café pod Minogą” (Teatr Syrena w Warszawie, 1994), „Akt bez słów” (Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim, 2013).
Wybrane role w Teatrze Telewizji: „Romans Pani Majstrowej” (1958), „Śmierć na gruszy” (1967), „Szwejkowe przypowieści” (1972), „12 krzeseł” (1988), „Gwiazda sezonu” (1998).
Ważniejsze role filmowe: „Baza ludzi umarłych” (1958), „Hydrozagadka” (1970), „Czy jest tu panna na wydaniu?” (1976), „Kramarz” (1990), „Jeszcze nie wieczór” (2008).
Niektóre role serialowe: „Czterdziestolatek” (1974-1977), „Zezem” (1976), „Urwisy z Doliny Młynów” (1985), „Śmieciarz” (1987), „Stacyjka” (2004).
Wybrane reżyserie teatralne: „Dom bez klamek” (Praski Teatr Ludowy w Warszawie, 1963), „Szklana menażeria” (Teatr Ziemi Mazowieckiej w Warszawie, 1966), „Turoń” (Teatr Powszechny w Łodzi, 1975), „Kłopot z dziewczyną perkusisty” (Teatr Syrena w Warszawie, 1983), „Zabawa jak nigdy” (Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze, 1994).
Wybrane reżyserie Teatru TV: „Jegor Bułyczow i inni” (1966), „Żeglarz” (1972), „Zaciemnienie w Gretley” (1973), „Pustaki” (1980), „Pijacy” (1983).
Ważniejsze nagrody i odznaczenia: Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1978), Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1989), Kryształowy Granat (V Festiwal Filmów Komediowych, 2001), Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2013).
